Astrum certified it educator

16. Axborotni himoyalash, kompyuter viruslari 
Ushbu darsda kompyuter foydalanuvchilariga virus o’zi nima ekanligi, u qanday 
yaratilishi va unga qarshi turish uchun qanday chora tadbirlar olib borilishi 
tushuntirib berib o’tiladi. Shu bilan birgalikda dars davomida oddiy viruslarni 
yasash va ularni ustida analizlar olib boriladi. Virusga qarshi qanday chora 
tadbirlar ko’rish kerar ekanligi barchaga dars ohirida tushuntirish berilib o’tildi. 
Dars 2-davomida axborot va malumot nima ekanligi haqida tushuncha berib 
o’tiladi va uni himoyalash uchun qanday chora tadbirlar olib borilishi kerak 
ekanligi haqida bir qancha ma’lumotlar berib o’tiladi. Chora tadbirla deganda 
ma’lumolarni qanday usullar bilan shifirlash yoki ularni himoyalash usullari ham 
keltirib o’tiladi, shu bilan birgalikda ma`lumotni himoyalash uchun qanday 
ilovalardan foydalanish kerak ekanligi haqida ham bir qancha ma’lumotlar berib 
o’tiladi. 
17. Kompyuter jinoyatlari (Pharming, Ransomware, DDOS/DOS). 
Xakerlar tomonidan qilinayotgan va yaratilayotgan sohta saytlar va ular nima 
uchun ishlatilishi va nima maqsatda foydalanishi haqida ma’lumot berib o’tiladi. 
Foydalanuvchilar uchun viruslar va u virus qanday hollarda foydalanuchining 
shaxsiy fayillarni bloklab qo’yish holati va bu holatni bbartaraf etish uchun pul 
so’ralishi holatlari ko’rib chiqiladi. 
Serverlarga hujum va ularga bo’lgan so’rovlar sonini oshirish haqida darsning 3-
chi bo’limida ko’rib chiqamiz. Shu holatda bajarilgan hujum nimaga kerakligi 
haqida ham umumiy ko’rib chiqamiz. 
18. Tarmoqni himoyalash: autentifikatsiya, avtorizatsiya va audit serverlari 
(AAA serverlar).
“Tarmoq xavfsizligi: autentifikatsiya, avtorizatsiya va audit serverlarni” darsi 
ishtirokchilarga AAA serverlari va ularning tarmoqlarni himoyalashdagi roli haqida 
chuqur tushuncha beradi. Bu axborot xavfsizligi bo'yicha mutaxassislarga 
autentifikatsiya, avtorizatsiya va audit tizimlarini loyihalash, sozlash va 
monitoring qilish ko'nikmalarini rivojlantirishga yordam beradi. Ishtirokchilar 
tarmoqlarni himoya qilish va ma'lumotlarni ruxsatsiz kirishdan himoya qilish 
bo'yicha amaliy bilimlarga ega bo'ladilar. 

---

III modul izohi: Ushbu modulni tamomlagan o`qituvchi butun jahon 
xamjamiyatida va qolaversa o`zimizning davlatimizda amalga oshirilayotgan 
kiber-jinoyatlarni batafsil o`rganishadi va ulardan qanday himoya qilish 
uslublarini amalda o`rganishadi. Qolaversa 21 asrning eng ilg`or kasblaridan 
bo`lgan kiberxavfsizlik mutaxassisi, ma`lumotlar bazasi administratori va tizim 
administratori kasblariga o`quvchilarni qanday qilib to`g`ri yo`naltishni va 
o`quvchilarga bu yo`nalishlar bo`yija boshlang`ich bilimlarni berish uslublarini 
o`rganishadi.