Atmosfera havosida zaxarli moddalarning tarqalishi va tashlanayotgan chiqindilarning mumkin bo’lgan chegaraviy miqdorini hisoblash

1 – masala variantlari

M_n - bitta manbadan chiqayotgan chiqindi miqdori,

F= 1 gaz xolatidagi chiqindilar uchun, chang uchun esa F=3


2-masala.
Korxonadagi xom-ashyoga ishlov berish bo’limidagi o’rnatilgan teshikli jixozdan (T_g°C) temperaturada, quvvati (P m³/soat) va unga o’rnatilgan ventilyatsion sistemadagi chang ajralib chiqmoqda. Chang chiqindilari 1 ta aylana truba diametri (D, m) yoki uzunligi (L, m) eni (V, m) va balandligi (H, m) ga teng bo’lgan manbadan (W, m/s) tezlik bilan havoga tashlanayapti.

1. Agar changning ChMCh (chang 1 mg/m³) bo’lsa, ventilyatsiya yo’lida chang tutgich jixozini o’rnatish zarurligi asoslansin.

2-masalaning yechish yo’li.
1. f koeffitsientni quyidagi formula orqali aniqlanadi:

f = 103,76 100, bo’lganligi uchun chiqindilar sovuq xolatda tashlanayotgan chiqindilar deb qabul qilinadi.
2. Sovuq, chiqindilar uchun V_m quyidagicha aniqlanadi:

3. Vm = 0.59 bo’lganligi uchun n koeffitsient quyidagi formula orqali aniqlanadi:

4. Chang xavo aralashmasining xajmi:

   
   

5. C_m hisobi sovuq chiqindilar uchun quyidagicha olib boriladi:

6. Sovuq chiqindilar uchun ChMCh quyidagicha aniqlanadi:

Changning massasi M = 4g/c > ChMCh = 2 g/s bo’lganligi uchun ventilyastiya liniyasida, chang tutuvchi jixoz o’rnatish zarur va uning samaradorligi 50% dan kam bo’lmasligi kerak:

2 – masalaning variantlari

№	n1, m^3/chas	Mchang, g/s	S^chang, mg/m^3	N, ta	Н, m	D,L, V,m	W, m/s	Tg, ^oS	Th, ^oS	A	F
1.	23150	4	0	1	18	1.0	8.2	27	25	200	3
2.	25000	6	0.1	1	25	2.0	10.0	27	25	200	3
3.	24600	5	0.2	1	20	1.2	8.6	28	26	210	3
4.	22500	3	0.15	1	20	1.1	7.8	27	26	210	3
5.	18150	7	0.3	1	19	1.3	8.1	27.5	26	220	3
6.	24550	3	0.3	1	20	1.5	8.2	26.5	25	200	3
7.	25150	4	0.2	1	21	2.0	8.0	28	26	230	3
8.	19550	5	0.15	1	25	1.2	7.8	26	25	240	3
9.	18600	6	0.25	1	18	1.5	10.0	27	24	220	3
10.	22950	7	0.4	1	24	2.1	8.4	28	26	200	3
11.	23550	2	0.3	1	20	1.2	7.6	26	25	210	3
12.	24150	9	0.35	1	17	1.0	9.1	26.5	24	230	3
13.	23000	2	03	1	18	1,3	7.7	27	24	215	3

3-masala.
Korxonada eni B (m), uzunligi L (m) va balandligi H (m) bo’lgan to’rtburchak og’izli N (ta) (trubadan tutun gazlari T (°C) haavoga tashlanayapti. Gaz aralashmasining temperaturasi T_g (°C) bo’lib, W m/s o’rtacha tezlik bilan tashlanayapti.
Tashlanayotgan zaxarli gazlarning tarkibidagi moddalarning tajriba

yo’li bilan aniqlangan kontsetratsiyasi tegishli ravishda C_NO2, , C_SO2, C_NH3, Barcha tashlanayotgan zaxarli moddalar bo’yicha fon kontsetratsiyasi 0 ga teng. Ular uchun ChMM larning qiymati quyidagichadir:

= 1.5 mg/m^3	ChMM= 5 mg/m^3
= 0.085 mg/m^3	ChMM =0.5mg/m^3
= 0.1 mg/m^3	ChMM = 0.5 mg/m^3
=0.2 mg/m^3	ChMM^chang= 0.5 mg/m^3

Quyidagilar aniqlansin:

a) Tashlanayotgan zaxarli moddalarning kontsetratsiyasiga (C, mg/m³) binoan ularning faktik massasi (M, g/s) aniqlansin.

b) Barcha chiqindilar bo’yicha ChMCh larni hisoblab, ularning faktik massasi (M, g/s) bilan solishtirilsin.

v) Gaz tozalagich moslamalarining o’rnatilishi zarur ekanligi aniqlansin.

3-masalani yechish yo’li

1. Truba og’zining effektiv diametrini aniqlanadi:

   
   

Ajralayotgan gazlarning effektiv xajmi quyidagiga tengdir:

2. f ni quyidagicha aniqlaymiz:

   
   

f = 32,86 < 100 bo’lgani uchun ChMCh ni hisoblashni issiq xolatdagi chiqindilar uchun olib boramiz.

3. 
   
   m koeffitsientni quyidagicha aniqlaymiz:
   

4. Parametr V_m quyidagi formuladan topiladi:

   
   

5. , bo’lgani uchun:

   
   

6. 
   

7. Barcha zaxarli moddalar uchun ChMCh aniqlanadi:

   
   

8. Zaxarli moddalarning miqdori M, g/c, quyidagiyaa aniqlanadi:

   
   

Tashlanayotgan chiqindilarning massasi ChMCh dan oshib ketganligi uchun tozalash moslamasini o’rnatish zarur.

3 – masalaning variantlari

4-masala.

Yoqilg’ining tarkibiga binoan hosil bo’lgan zaxarli moddalarning miqdorini xisoblash
Xromatografik yoki gaz taxliliga binoan tutun gaz tarkibidagi N₂, O₂, CO, CO₂, H₂O larning xajmiy % ulushi va Q, kg/soat yoqilg’ining tarkibidagi C, H, O, S larning massa % ulushi ma’lum bo’lsa, hosil bo’layotgan tutun gazlarning xajmi (V_g, m³/soat) hisoblab topilsin.

Masalannng yechish yo’li (namunasi).

1. 1 kg yoqilg’ini yoqish uchun zarur bo’lgan havoning miqdori quyidagi formula yordamida aniqlanadi:

   
   

32 - kislorodning molekulyar massasi;

12 - uglerodning atom massasi;

0.23 - xavo tarkibidagi kislorodning massa ulushi.

2. 1 kg yoqilg’ini yoqish uchun zarur bo’lgan xavoning xajmi (W m³/kg) ni
quyidagi formula yordamida aniqlanadi:
bu erda ρ- xavoning zichligi bo’lib, u 1,293 kg/m³ ga tengdir.

3. 1 kg yoqilg’i yonganda hosil bo’layotgan maxsulotlarning ( M kg mol/kg)

mol miqdorini quyidagi formulaga binoan aniqlanadi:
(12 – uglerodning atom massasi, 32 – oltingugurtning atom massasi)

bu erda m - 1 kg yoqilg’ini yokish uchun forsunkaga berilayotgan bug’ miqdori (kg)

1. CO, N₂, O₂ va boshqa gazlarning miqdoriga binoan xavoning faktik ortiqcha miqdori koeffitsientini belgilanadi.

   
   

Bu erda, CO, N₂, O₂ - % xajmi;

3,762 - xavo tarkibidagi N₂ va O₂ ning nisbati (79 xajmiy % va 21 xajmiy %)

79/21 =3,762.

5. Aniqlangan xavoning ortiqcha miqdori koefistienti bo’yicha ikki
atomli gazlarning mol miqdorlarini quyidagicha aniqlanadi:
bu erda, 0.21 - yonish jarayonida ishtirok etayotgan xavo tarkibidagi

kislorodning ulushi, 22.4 - gazning mol xajmi.

2. RO₂ , H₂O, N₂ va O₂ ning yig’indisi

   
   

7. Yonish jarayonida hosil bo’layotgan maxsulotlar miqdori aniqlanadi:

G = (α*L_B+1)Q
bu erda Q - yoqilayotgan yoqilg’ining miqdori, kg/soat.

8. Normal sharoitdagi tutun gazlar xajmi aniqlanadi, m3/soat:

4 – masalaning variantlari


http://fayllar.org