Atmosfera havosini zaharli moddalardan tozalash

Atmosfera havosini zaharli moddalardan tozalash

REJA:

1. Zaharli gaz chiqinilari, ularni hosil bo’lishi, atmosferaga tashlanishi va hosil bo’lish oldini oluvchi texnologik usullar

2. Havoni zaharli chiqindi gazlardan tozalashning asossiy prinsiplari

3. Ifloslantiruvchi moddalarni absorbsiya va adsorbsiya usullari bilan ajratib olish

Sorbsiya – bu atrof-muhitdan kerakli moddalarni kattiq jism yoki suyuqlik yordamida shimib olish jarayonidir. Agar havo yoki gazni qattiq jism o’ziga yutib olsa, unda bu jarayonni adsorbsiya deyiladi va agar suyuqlik o’ziga yutib olsa – absorbsiya deb ataladi.

• Sorbsiya – bu atrof-muhitdan kerakli moddalarni kattiq jism yoki suyuqlik yordamida shimib olish jarayonidir. Agar havo yoki gazni qattiq jism o’ziga yutib olsa, unda bu jarayonni adsorbsiya deyiladi va agar suyuqlik o’ziga yutib olsa – absorbsiya deb ataladi.

Agar yutib olingan modda (masalan, gaz, suyuqlik) qattiq jism tarkibidan ajralib chiqsa, ya’ni qatiq jmsm “terlasa”, unda bu jarayonni desorbsiya deyiladi.

• Agar yutib olingan modda (masalan, gaz, suyuqlik) qattiq jism tarkibidan ajralib chiqsa, ya’ni qatiq jmsm “terlasa”, unda bu jarayonni desorbsiya deyiladi.
• Amalda desorbsiyani 2 yo’l bilan amalga oshirish mumkin:
• 1. Haroratni oshirish yo’li bilan.
• 2. Yutadigan moddaning bosimini kamaytirish yo’li bilan.
• O’ziga yutib oluvchi moddalarni adsorbentlar deyiladi. Adsorbentlar sifatida faollashtirilgan ko’mirlar (masalan, gaz tozalash moslamalar (protivogazlar)da ishlatiladigan ko’mirlar), silikagellar, sintetik seolitlar, polimer plyonkalari va tolalari va boshqa moddalar ishlatiladi.

Sanoatda adsorbsiya usuli gazlarni turli zaharli modddlardan tozalash uchun qo’llaniladi. Adsorbsiya usuli yordamida changli havo aralashmalaridan havoni tozalab olish mumkin. Bundan tashqari, adsorbsiya usuli yordamida ba’zi bir qimmatbaho moddalarni ushlab qolib, boshqa qolgan moddalarni texnologik jarayonga qaytarish mumkin.

• Sanoatda adsorbsiya usuli gazlarni turli zaharli modddlardan tozalash uchun qo’llaniladi. Adsorbsiya usuli yordamida changli havo aralashmalaridan havoni tozalab olish mumkin. Bundan tashqari, adsorbsiya usuli yordamida ba’zi bir qimmatbaho moddalarni ushlab qolib, boshqa qolgan moddalarni texnologik jarayonga qaytarish mumkin.
• Adsorbentlar kerakli moddani yutib olish qobiliyati bilan, ya’ni adsorbsiya kattaligi bilan ifodalanadi. Adsorbsiya kattaligi esa а g/100g bilan ifodalanadi. Buning ma’nosi shundan iboratki, u 100 g adsorbent necha gramm gaz yoki suyuqlikni o’ziga yutib olganini ko’rsatadi. Adsorbsiya kattaligining qiymati qancha katta bo’lsa, demak adsorbent siftida qo’llanilgan modda shuncha yaxshi adsorbent hisoblanadi.