Atom tuzilishining modellari. Vodorod atomining bor nazariyasi 1-§. Atom tuzilishining modellari

chegarasiga yaqinlashganda spektral chiziqlar zichlashadi, ular orasidagi to‘lqin uzunliklari farqi assimptotik ravishda nolga intiladi, spektral chiziqlar intensivligi ham nolga intiladi. Seriya chegarasidan tashqarida spektr uzilmaydi, balki tutash bo‘ladi. Bunday qonuniyat faqat vodorod atomi spektridagina emas, balki boshqa elementlar spektrida ham kuzatiladi. Bunda ham seriya chegarasi mavjud bo‘lib, chegaradan tashqarida tutash spektr hosil bo‘ladi. Spektral chiziqlarning joylashishini sxematik ko‘rinishda qaralsa va ularning intensivligini chiziqlar ko‘rinishida tasvirlansa, spektral chiziqlar intensivligining nolga intilishini ko‘rish mumkin (4.14-rasm).

4.14-rasm

Vodorod atomi spektri to‘g‘risida yuqorida bayon qilingan tushunchalarning yakuni sifatida 4.2-jadvalni keltirish mumkin.

110

Vodorod atomi spektral seriyalari.

4.2-jadval

Seriya

Spektr sohalari

Seriya

Seriya chegarasi

nomlari

formulalari

(n=¥)

Layman

Ultrabinafsha

1

æ 1

1 ö

911,27 Å

seriyasi

= Rç

-

÷



2

n

2

è

1

ø

n =2,3,4,...

Balmer

Ko‘rinadigan

1

æ

1

1 ö

3645,6 Å

seriyasi

= Rç

-

÷



2^2

n^2

è

ø

n =3,4,5,...

Pashen

Infraqizil

1

æ 1

1 ö

8201,4 Å

seriyasi

= Rç

-

÷



3

2

n

2

è

ø

n =4,5,6,...

Breket

Infraqizil

1

æ

1

1 ö

14580 Å

seriyasi

= Rç

-

÷



4^2

n^2

è

ø

n =5,6,7,...

Pfund

Infraqizil

1

æ 1

1 ö

22782 Å

seriyasi

= Rç

-

÷



5

2

n

2

è

ø

n =6,7,8,...

4.13-§. Spektral termlar. Kombinasion prinsip