Atropa belladonna L. Ósimliktiń xarakteristikası

Medicinada qollanılıwı hám ximiyalıq quramı. Bul ósimliktiń barlıq bólegi júdá uwlı zatlı esaplanıp, ol jaǵdayda alkaloid gruppasına tiyisli antropin bar. Túbirinde bul element 1, 3%, Japiraqida 1, 2% hám paqalsida 0, 65%, gullerinde 0, 6%, pısken miywesida 0, 7% ni quraydı. Belladonna ósimligida antropindan tısqarı taǵı giotsiamin hám giotsin (skopolamin) bar. Antropin ótkir záhárleniwdi alıp keliw múmkin.
Xalıq shıpakerlik kásibiinde belladonna ótinan, qutırıw keselin, zaqım, bronxial astma, jeńil sildi emlewde, miywesiniń spirtli tındırmasidan qan aralas ish ketiwdi, jańa úzilgen japıraqlarınan alınǵan suyıqlıǵın suyultirilgan spirt menen aralastırıp, adamlarda hám haywanlar daǵı sozılmalı kóz tımawın, qaynatilgan japıraq puwidan sút bóziniń saraton keselliklerdi emlewde isletiwgen..

ODDIY ISIRIQ - GARMALA OBЫKNOVENNAYa -

PEGANUM HARMALA L.








Ósimliktiń tarqalıwı. Ádıraspan Ózbekstannıń barlıq aymaqlarında tarqalǵan, kóbinese tıǵız ósimlik oramın payda etedi. Bul ósimlik ruderal ot retinde jaylaw, sahra hám shólda ósedi.
Agrotexnikalıq ilajlar. Ádıraspan tuqimları avgust -sentyabr aylarında terip alınadı. Gúzek mawsimında jawın baslanıwı aldından kem támiyinlengen yamasa támiyinlengen jawınnan suw ishetuǵın maydanlarda gektar esabına 10 -15 kg tuqim sepiladi. Tuqim sepilgan maydanlardan sharba buyımları haydab ótiledi. Jawın baslanıwı menen sepilgan tuqimlar stratifikatsiya procesin oteydi hám qishniń suwıq kúnleri ótkennen keyin mart -aprel aylarında kógerip shıǵıw baslanadı. Plantatsiyalarni turaqlılıǵın támiyinlew maqsetinde bul maydanlarda sharba buyımların ótlatib ttuqim zárúr.
Hasıldarlıq gektar esabında 12-13 Sentnerni quraydı.
Shiyki onimin tayarlaw jáne onıń sapası. Ádıraspan otını jer ústki bólegin erte báhárde (aprel hám mayniń birinshi dekadasida) ǵumshalaw, gúllew dáwirdiń basında jıynaw zárúr. Quramında alkaloidlar jıyındısı 1, 5 % ten, kúl muǵdarı 18 % ten, 80 mm paqallari 10 % ten, organikalıq qospalar 4 % ten, mineral qospalar 2 % ten aspawı zárúr. Shiyki onim 20 kg likdan artıq bolmaǵan qaltalarǵa solinishi kerek. Saqlaw múddeti 2 jıl.