Аудитнинг мощияти, зарурлиги ва ащамияти

2. Тавсифи:
аудитники - ишбилармонлик фаолияти;
тафтишники - ижроий фаолият, фармойишларни бажариш.
3. Ўзаро муносабатлар асослари:
аудитники - ихтиёрийлик, шартномаларга асосан амалга ошириш;
тафтишники
-
мажбурийлик,
юқори
ташкилот
ёки
давлат
идоралари

---

фармойишларига мувофиқ амалга ошириш.
4. Бошқарув алоқалари:
аудитники
-
горизонтал
алоқалар,
мижоз
билан
муносабатларда
тенг
ҳуқуқлилик, унинг олдида ҳисобот бериш;
тафтишники - вертикал алоқалар, юқори бўғин томонидан тайинланиш, ижро
тўғрисида унга ҳисобот бериш.
5. Хизматларга тўлов тамойиллари:
аудитники - тўловни мижоз амалга оширади;
тафтишники - тўловни юқори бўғин ёки давлат идораси амалга оширади.
6. Амалий масалалар:
аудитники
-
мижознинг
молиявий
ҳолатини
яхшилаш,
пассивларни
(инвесторлар, кредиторлар) жалб қилиш, мижозга маслаҳатлар билан ёрдам
бериш;
тафтишники - активларни сақлаш, суиистеъмолчиликларни бартараф этиш
ва олдини олиш.
7. Натижалар:
аудитники - аудиторлик хулоса - бу барча юридик ва жисмоний шахслар,
давлат ижроия ва бошқарув идоралари, маҳаллий ўз-ўзини бошқарув идоралари
ва суд идоралари учун юридик мақомга эга
бўлган ҳужжат. Бухгалтерия
(молиявий)
ҳисоботнинг
ишончлилигини
тасдиқловчи
аудиторлик
хулосасининг якуний қисми чоп этилиши мумкин;
тафтишники - тафтиш далолатномаси - бу барча аниқланган, ҳатто
аҳамиятсиз бўлган камчиликлар қайд этилган ички ҳужжат; далолатнома юқори
ташкилотга ёки бошқа идораларга тақдим этилиши лозим.

---

5. Аудитор ва мижоз ўртасидаги ўзаро алоқалар
Малакали аудиторнинг асосий сифатларидан бири - жамият олдида ўз
масъулиятини ҳис этишдир. Шунинг учун аудиторлар барча аудиторлик
хизматларини кўрсатишда мижоз билан ўзаро муносабатларни белгиловчи
қуйидаги ахлоқ қоидалари ва мутахассислик меъёрларини ишлаб чиқилишини
ва
уларга
риоя
қилинишини
зарур
деб
ҳисоблайдилар:
аудиторнинг
мустақиллилиги, ҳалоллилиги ва ҳаққонийлилиги.
Мустақиллилик - аудиторнинг текширилаётган корхонада бирорта ҳам
молиявий ёки бошқа мулкий манфаатдор бўлмаслиги;
агар аудитор корхона мулкдорларидан бири ҳисобланса ёки юқори бў\ин
раҳбарияти билан қариндошлик алоқасида бўлса, у бундай корхонани
текшириш ҳуқуқига эга эмас.
Холислик - ушбу ишга тааллуқли бўлган фақат шубҳасиз далилларни
назарда тутиб фикр юритиш қобилияти, бу, ўз навбатида, интеллектуал
ҳалолликни келиб чиқаради.