Август 2020 17-қисм

Август 2020 17-қисм
Тошкент
Multimediali ko’rgazma shakli va undan dars jarayonida foydalanish usuli albatta ushbu 
darsning mazmuni va maqsadidan kelib chiqqan holda o’qituvchi tomonidan amalga oshiriladi. 
Shuningdek, tajribalar umumiy hamda samarali bo’lgan usullarni qo’llashni taqozo etadi, masalan:
1. Yangi mavzuni o’rganishda –turli xil ko’rgazmali vositalar tadbiqi orqali u yoki bu 
jarayonni rivojlanish dinamikasini namoyish qilishga asoslanish;
2. Yangi mavzuni mustahkamlash;
3. Bilim darajasini tekshirish – kompyuter testlari orqali o’z – o’zini tekshirish va o’qishdagi 
faoliyatini baholash. Hamda o’qituvchi uchun bilim sifatini nazorat qilish vositasi;
4. Darsda qo’shimcha materiallardan foydalangan holda chuqur bilimga ega bo’lishlikni 
ta’minlash;
5. Mustaqil ishlarni tekshirish;
6. Bilimlarni mustahkamlashga oid misollar yechish – masalani yechish algoritmini tuzish, 
mustaqil ishni oraliq va yakuniy natijalarini tekshirish;
7. Qiziquvchanlikni oshirish – o’quvchi va o’qituvchi o’rtasida turli savol-javob muhitini 
yaratish, o’quvchilar faolligini oshirish;
8. Turli didaktik tarqatmalardan foydalanish vositasi.
9. Ma’lumki, ko’pchilik mutaxassislar tomonidan multimedia – bu informatikaning dasturiy 
va texnikaviy vositalari asosida audio, video, matn, grafika, va animatsiya effektlar asosida o’quv 
materiallarini o’quvchilarga yetkazib berishning mujassamlashgan holdagi ko’rinishidir deb ta’rif 
berilgan. 
10. Haqiqatdan ham, multimediadan o’quv jarayonidan foydalanishda o’quvchi 
o’rganilayotgan mavzu yuzasidan o’z fikrini to’liq ifodalay oladigan darajada boy tasavvurga 
ega bo’ladi, o’zlashtirish jarayonida ijodiy yondashishga va tasavvurni shakllanishiga erishiladi. 
Hozirgi kunda mavjud multimediadan foydalanishga bag’ishlangan tadqiqotlardan quyidagi 
ayrim muhim muammolarni ajratish mumkin:
Multimediadan foydalanishda shaxslashtirilgan o’qitish shakli hisobga olinmaydi;
Kommunikativlik yoki ijtimoiy- tasavvur jarayonlari jarayonlari;
Turli xil media- ta’sirlardan ( masalan ovoz, tasvir, video, animatsiya) foydalanish har doim 
ham axborotni eslab qolish, tushunish va qabul qilish muammosini hal qilmaydi, balki kanallar 
shovqini orqali bilim olishni qiyinlashtiradi;
Multimedia- savodxonligining pastligi hisobidan ta’lim tizimida multimediadan foydalanishda 
tayyorgarlikning yetishmasligi.
Shunday qilib,o’qitishning an’anaviy texnologiyasi o’rnini rivojlanayotgan yangi pedagogik 
axborot texnologiya egallashi zarur. Buning yordamida dars jarayonida o’qituvchi va o’quvchi 
axborot texnologiyalaridan foydalanish asosida pedagogic muhitni izlanuvchanlik (tadqiqotchilik 
xarakter bilan boyitish imkoniga ega bo’ladi. Ushbu texnologiyani muvaffaqiyatli amalga 
oshirishda o’qituvchi kompyuterdan yuqori darajada foydalanish ko’nikmasiga ega bo’lishi ya’ni 
qayd etilgan vositalarni tizimli qo’llashi, hodisa va jarayonlarni axborot tizimi asosida ifodalash, 
elektron ta’lim resurslarini izlash va joriy qilish, muammoni aniq shakllantirish kabi bilimlar 
talab etiladi. Bu esa ta’lim jarayonini yanada yuqori darajada rivojlanishiga asosiy omil bo’lib 
xizmat qiladi.
Adabiyotlar:
1.L.V.Golish va D.M.Fayzullayeva “Pedagogik texnologiyalarni loyihalashtirish va 
rejalashtirish” Toshkent -2012 
2.Mirziyoyev Sh.M. Milliy taraqqiyot yo‘limizni qat’iyat bilan davom ettirib, yangi bosqichga 
ko‘taramiz. - Toshkent : O‘zbekiston, 2017. - 592 b.
3.Taylaqov N.I., Ahmedov A.B. IBM PC kompyuteri. Ilmiy ommabop qo‘llanma. -T.: 
O‘zbekiston, 2001.

---

68