Авратро ба кор бурдааст: Ва асп аъзал ҳам бад бувад ва ҳамеша авраташ

кӯшиш ба харҷ медиҳанд, ки онҳоро бо вожаҳои эвфемистӣ иваз намоянд. Чунин тарзи ифода дар забони тоҷикӣ таърихи тӯлонӣ дорад. Зарурияти иваз намудани дисфемизмҳо бо вожаҳои эвфемистӣ бештар дар гурӯҳҳои мутааллиқи мавзӯоти гуногун, ки узвҳои физиологии инсону ҳайвонот, амалиёти маҳрамона, муносибатҳои иҷтимоии байни одамон ва дашному ҳақоратҳо марбут мебошад, бештар ба чашм мерасанд. Масалан. Унсурулмаолии Кайковус дар зарурат ба ҷои бевосита ном бурдани олоти таносули асп ифодаи нармтари авратро ба кор бурдааст: Ва асп аъзал ҳам бад бувад ва ҳамеша авраташ пайдо бошад (Унсурулмаолӣ. Қобуснома, 79).
Аврат калимаи иқтибосии арабист ва дар «Фарҳанги забони тоҷикӣ» ба маъноҳои:

1. 
   Андоми ниҳонӣ, андоми шарм, шармгоҳ омадааст: Аз барги дарахти анҷир аврати худро пӯшиданд
   

(«Равзатуссафо»).

2. 
   Зан, завҷа: Собирро бо ду писар ва аврате аз деҳа берун карданд (Авфӣ);
   

Дар миёни ҳамла гар мардонаанд,
Дар ғазо чун авратони хонаанд (Румӣ) (97, 358). Далелҳо гувоҳӣ медиҳанд, ки нутқи адабӣ истифодаи калимаҳои гӯшхарошу қабеҳмаъноро намебардорад ва гӯяндаи зирак ҳатман онро бо вожаи шевою гӯшнавоз иваз мекунад. Дар ҷои дигар мушоҳида мекунем, ки соҳибқалам дидаю дониста вожаҳои дисфемиро истифода бурдааст, зеро ӯ илоҷи дигар надорад ва ҳадафи тасвир маҳз ҳамон мафҳум аст ва ин маънои онро надорад, ки нависанда муодили онро намедонад ва ё ин ки дар замоии ӯ истеъмоли чунин дисфемизмҳо аз қабили кун, хоя шояд чандон таъсири манфӣ надошта бошанд, ки онҳоро ошкоро ба кор бурдааст, аммо дисфемизмеро, ки истифодааш ноҷост, онро бо
эвфемизм иваз намудааст. Масалан, ба ҷои
олати таносули асп ибораи миёни ронҳоро корбаст кардааст. Чанд далел: Ва аспи зарда он ҷинс, ки бағоят зард бувад ва нек бувад... на думу хоя ва куну миёни рон ва чашму лаби ӯ сиёҳ бувад (Қобуснома, 78). Агар хоя ва миёни ронҳои вай ва суму даст ва пою фаши асп сиёҳ бувад, нек бошад (Қобуснома. 78).
Вожаи кун аслан тоҷикист ба маънои: а) сурин, мақъад:
б) маҷозан: таг, поён, зери ҳар чизе фаҳида мешавад. Дар ташаккули ибораи фразеологии куни хар ба маънои «аблаҳ.
аҳмақ, бетамиз» хизмат кардааст:
Гар беҳунар ба мол кунад кибр бар ҳаким,
Куни хараш шумор, агар гови анбар аст (Саъдӣ) (97. 573) Дар нутқи адабӣ бо нияти услубӣ ва худдорӣ аз дисфемизми кун синоними адабии ин вожа мақъад истифода бурда мешавад, ки маънои аслии он «маҳалли қууд». «нишастангоҳ», ҷои нишаст» мебошад: (97. 67);
Мақъади сидқе, ки сиддиқон бар ӯ,
Ҷумла сарсабзанд шоду тозарӯ (Румӣ) (97, 673) Нисбат ба ҳайвоноту паррандагон низ истифодаи вожаи мақъад ба мушоҳида меравад: - Гуфт: «Тухм дар мақъади мокиён кӣ мебандад?». Маҷозан он ба маънои дубур корбаст мешавад: