Авратро ба кор бурдааст: Ва асп аъзал ҳам бад бувад ва ҳамеша авраташ

Хави таҳарруки ман медавид то Ҷайҳун, Анини нолаи ӯ мерасид то Кашмир...
Шутур ба чашмаи сӯзан фурӯ ҳамеорӣ,
Қаллод мениҳӣ аз тори мӯ ба гардани шер (13, 156)
Дар мавриди дигар нависанда муродифи арабии калимаи тоҷикии ба забон оварданаш мамнӯъро истифода бурдааст, ки ин аз як тараф, иваз намудани дисфемизм ба калимаи на чандон маъмули иқтибосӣ бошад аз тарафи дигар, ба гуфтори муаллиф оҳанги нарму мулоим бахшида, баёнашро малеҳтар гардонидааст. Чунончи: Он чи донистаму тавонистам аз он ашё дар сару риш ва қазиб тало кардам (13,156).
Вожаи қазиб арабӣ буда, дар луғат ба ду маъно тафсир ёфтааст:
1.Шох, шоха, навда;
2.Олати таносули мардон
Мисол: Санги масонаи ӯро бишканад ва пора - пора гардонад ва аз сари қазиби у берун ояд (98, 666).
Тасвири амалиёти маҳрамона дар нигоштаҳои адибони классикӣ то ҷойе осонтар ба чашм мерасад, зеро ки теъдоди зиёди арабизмҳо дар ин ҷода ифодагари маънӣ ва матлаби мувофиқу дилхоҳ буда метавонистаанд. Чунончи, Аҳмади Дониш ин гуна амалиётро бо вожаҳои арабии ҷимоъ ва мубошират ба риштаи тасвир кашида, матлаби худро равшан баён карда тавонистааст: Лекин аз касрати ҷимоъ ва мубошират рӯям чун коҳу танам чун мӯ гардид (13, 159). Вожаи мубошират маъноҳои «муоширати марду зан», «заношӯӣ» ва «издивоҷ»-ро дорост, ки инро дар мисолҳои дигар низ боз ҳам фасеҳтар дидан мумкин асг: Бо завҷаи худ лаҳзае дар бистари муошират ва мубошират ғунуд («Равзатуссафо»). Шайх гуфт: Агар бар мубоширати духтари ман майл дорӣ, ба ту медиҳад ва аз домодии ту фахр дорам («Ҷомеъуттамсил») (97,713).
Калимаи ҷимоъ низ арабист па он муродифи вожаи «мубошират» ва ё «муошират»-и марду зан мебошад Масалан:
Кай бувад моҳияти завқи ҷимоъ,
Мисли моҳияти ҳалво, эй матоъ?! (Румӣ) (98, 781).
Аз ин бармеояд, ки зуҳуроти бо ибораҳои маҷозӣ ва фразеологӣ иваз намудани дисфемизмҳо ва ё калимоту таъбир ва ифодаҳои табуӣ дар нутқи адабӣ дар заминаи омилҳои инфралингвистӣ (дохилизабонӣ) ба вуқӯъ омадаанд. Аммо падидаи ба ҷои дисфемизмҳо корбурд шуданн калимаҳои иқтибосии арабӣ дар натиҷаи таъсири омилҳои экстралингвистии забони тоҷикӣ (омилҳои берунӣ, ҳодисаи иқтибосшавӣ) ба амал меоянд. Дар мисолҳои боло мо вожаҳои қабеҳмаъноро мушоҳида намудем.
Мавҷудияти вожаҳои дисфемӣ ба омилҳои иҷтимоӣ, фарҳангӣ ва психолингвистӣ вобаста аст. Дар баробари ин, истеъмоли баъзе унсурҳои луғавӣ хусусияти анъанавӣ касб мекунанд. Чунончи, истифодаи дисфемизми