Avt asos va ul asb naz doc

Rasm. -1 Yarim utkazgichli (1a-ram) va gazlarda razryad xodisasi asosida ishlovchi 
stabillitronlar xarakteristikalari. 
Gazorazryad stabilitron kichik bosimli inert gaz tuldirgan shisha balon kurinishida bulib, unda 
ikki elektrod va anod va katod joylashtirilgan balon inert gaz sifatida argon va neon bilan 
tuldirilgan. Razryad vaktida kuchlanishning kichik uzgarishi juda katta tok uzgarishiga sabab 
buladi, ya’ni kuchlanish tokka boglik bulmay koladi. Parametrik kuchlanish stabillizatori
stabillash sxemasida stabillitron yuklama rezistorlarga parallel kilib ulanib , kirish kuchlanishi 
U
2 
I
s 
I
мах 
I
min 
0
U
1 
U
1 
U
1 
a) 
б) 
PDF created with pdfFactory Pro trial version 
www.pdffactory.com

---

uzgarishini yutib kolish uchun u bilan ketma-ket kilib R
b 
rezistor ulanish kerak U sundiruvchi 
yoki ballast yoki karshilik deb ataladi. 
Rasm-2 Parametrik kuchlanish stabillizatori stabillash sxemasi 
Savol: 1. Yarim utkazgichli stabillitronningchizish xarakteristikasi kanday? 
2. Gazorazryadli stabitronning VAXsi kanday? 
Manba kuchlanishining yoki iste’molchi karshiligining uzgarish tugrilangan kuchlanishi 
U
d
ning uzgarishiga sabab bulishi mumkin. Lekin istemolchidagi U
10
kuchlanishi uzgarmaydi, 
chunki bu kuchlanish stabillitronning teskari kuchlanishiga boglangan. Stabillizatorni 
xisoblash istemoldagi kuchlanishga karab stabillitron turini va balans karshilik (R
b
) ning 
kiymatini tanlashdan iborat.
Kuchlanish stabillizatorining stabillash koeffitsiyenti chikishidagi kuchlanishning nisbiy 
uzgarishini kursatadi:
ω
ω
U
U
U
U
К
d
d
ст
∆
∆
=
:
. Odatda, K
st
q20 – 50 buladi. 
3. Tok stabillizatori ya’ni uzgarmas tokni stabillashi uchun shunday chizikli bulmagan 
elementdan foydalanish kerakki undan utuvchi tok kuyilgan kuchlanishga boglik bulmasin, 
ya’ni pasayuvchi xarakteristikali element bulishi kerak. Shuning uchun ishlash vaktida 
chizikli bulmagan elementning ichki karshiligi yetarlicha katta buladi.