Avtomobil dvigateli va boshqa agregatlarini elektron boshqarish : kasb-hunar kollejlari uchun o'quv qo'llanma

2 .1 1 . Gidromexanik forsunkalar
Y opiq turdagi gid ro m ex an ik fo rsu n k alar ( G M F ) uzluksiz m e ­
xanik purkash tizim larid a (« K -Je tro n ic » , «K E -Jetro n ic» va boshq.) 
keng koMamda ishlatiladi. G M F lar elektr boshqaruvga ega em as. 
U lar ben zin bosim i t a ’sirida o chiladi va qaytarish prujinasi to m o ­
n id an yopiladi.
Berkitish m oslam asiga k o ‘ra, G M F lar sferasim on, diskli va 
shtiftli turlarga b o ‘linadi (2.10-rasm ). M ah k am lan ish usuliga k o ‘ra, 
bosim bilan kiritib q o lyiladigan va rezbali fo rsu n k alar m avjud.
G M F lar yonilg‘ini m e ’yorlash jara y o n id a ishtirok etm aydi. 
U larn in g asosiy vazifasi b e n z in n i IY oD ning qizib tu rgan kiritish 
klap anlarining ustiga purkab berishdan iborat. Bu ja ra y o n d a p u r- 
kalgan b en zin bug‘ shakliga o ltad i, kiritish klapani esa sovitiladi. 
Purkalanayotgan b e n z in oqim i kiritish kollektorining klapan a tro - 
fidagi devorchalariga tegib, q ism an ularga o^tirib qolm asligi u c h u n
yonilgN ning pu rk alish k o n u sin in g b u rch ag i 35° d a n o sh m a y d i,
/
2
3
4
a )
b)
2 .1 0 - r a s m .
G id ro m e x a n ik fo rsu n k a la rn in g tu rlari: 
a) berk itish klapani sfera shaklidagi fo rsunka; b) b erk itish klap an i d isk sim o n
fo rsu n k a; 
d) berk itish klapani shtiftli fo rsunka; 1 — korpus; 2 — sh to k ; 3 — 
y o n ilg ‘i kiritish sh tu tse ri; 5 - q a y ta rish prujinasi.
77

---

2 .1 1 - r a s m . 
Y o p iq tu rd a g i g id ro m e x a n ik forsunka:
/ - ichki y o n ilg 'i k an ali; 
2 -  to 'rli filtr; 3 — ta y a n c h
lik o p c h a ; 
4 -  ich k i b o ‘sh liq ; 5 -  q a y ta rish p ru jin asi; 
6 — k lap an egari; 7 - b erk itish klapani.
forsunka esa klapanga nisbatan q a t’iy belgilan- 
gan geom etriya b o lyicha joylashtiriladi. Mexanik 
p u rk a s h tiz im la rid a yonilgN ni m e ’y o rla s h
b en zin bosim ini o ‘zgartirish y o ‘li bilan am alga 
oshiriladi. 2 .1 1-rasm da «Bosch» firm asining 
y o piq turdagi g id ro m e x a n ik fo rsu n k a sin in g
tu z ilis h i k o ‘r s a tilg a n . F o r s u n k a d a d isk li 
berkituvchi klapan 7va to ‘rli filtr 2 orqali yonil- 
g ‘ini t o ‘g‘ri o q im bilan uzatish usuli q o ‘llan- 
gan. F orsunkaning ichki b o ‘shligli 4  da bosim
m inim al q iy m atd an oshsa, berkitish k lapani- 
ning likopchasi 3  pastga bosilib, forsunka 7 
ochiladi. Ichki b o ‘shliqdagi bosim belgilangan 
q iy m a td a n p a sa y m a g u n c h a fo rsu n k a o c h iq
h o ld a b o ‘ladi.