Avtomobil dvigateli va boshqa agregatlarini elektron boshqarish : kasb-hunar kollejlari uchun o'quv qo'llanma

3 .4 . Yonilg‘i b u g i chiqishini kamaytirish tizimi
Y o n ilg ‘i b ak id ag i b e n z in b u g ‘lan ish n a tija sid a a tm o sfe rag a
u g lev odorodlar ch iqadi. 3.2 -rasm d a b e n z in b u g ia rin in g chiqishini 
kam aytirish vazifasini bajaradigan tizim sxem asi keltirilgan. H arorat 
25°C d a n yuqori b o ‘lganda, b e n z in n in g b u g ia n is h i sezilarli d a ra ­
ja d a o rtad i va zichlashtirilgan b e n z in baki o rtiq c h a ichki bosim
ostida b o ‘ladi. Ichki bosim ta ’sirida b en zin m axsus qu v u r orqali 
k o km irli to zalagich (filtr) 6 ga uzatiladi va aktivlashtirilgan pista-
85

---

3 .2 -ra sm . Y o n ilg 'i b u g 'la rin in g tash q arig a c h iq ish in i k am ay tirish tizim i:
/ - ta s h q a rid a n so 'rila y o tg a n havo; 
2
-
drossel to 's iq c h a s i; 
3 —
d v ig ateln in g
k iritish q u v u ri; 
4 -
p is ta k o 'm ir so lin g an id ish d a n k elayotgan h av o n i o 'tk a z ish
k lap an i; 5 - E B B d a n u zatilay o tg an signal; 6 - p is ta k o 'm ir so lin g an idish; 7 — 
a tro f-m u h it; 
8
 -
b en z o b a k d a g i y o n ilg 'i b u g 'la ri.
ko ‘m im in g q u m o q -q u m o q donalariga singadi. P istak o lm ir o ‘zining 
g ‘ovak tan asida b e n z in n i qiyinchiliksiz t o ‘plash va uni yuvib o ‘ta - 
yotgan havo oqim iga oso n g in a berib yuborish xususiyatiga ega.
D vigatel ishlayotganda, silindrlarga k o ‘m irli to zalagich orqali 
s o ‘rilayotgan havo p istak o ‘m ird a t o lp langan b en zin n i o ‘zi bilan 
birga kirish kollektoriga olib ketadi. H avo o q im in in g tark ib id a 
b e n z in b u g ‘in in g k o n se n tra tsiy asi 1% ni tash k il qilsa, k iritish 
kollektoridagi yonilig‘i-havo aralash m asin in g boyitilishi tax m in a n
20% ga ortadi. D em ak , bu ja ra y o n doim iy nazoratga olinishi zarur. 
S h u n in g u c h u n k o ‘m irli to zalag ich bilan dvigatel orasiga EBB 
to m o n id a n bosh q arilad ig an berk itu v ch i e le k tr p n e v m o k la p a n 4 
q o ‘yilgan. Bu klapan boshqarish dasturi EBB ning xotirasiga jo y - 
lashtirilgan va u n ing ishlashi dvigatelning ay lan ish lar ch astotasi, 
yuklam asi, h aro rati va ch iq in d i gazlardagi kislorod m iqdori bilan 
m oslashtirilgan.