Avtomobil dvigateli va boshqa agregatlarini elektron boshqarish : kasb-hunar kollejlari uchun o'quv qo'llanma

4 .3 . Gidromexanik uzatmani elektron boshqarish
E lektron boshqaruvli gid ro m ex an ik u z a tm a avtobuslarda ishla­
tish u c h u n m o ‘ljallangan. U k a tta sh a h arlard a , h a ra k a t tig ‘iz boM­
gan h o latla rd a avtobus h ay d ovchilarining ishini a n c h a yengillash- 
tiradi.
E lektron boshqaruvning joriy qilinishi u zatm a qutisining gidrav­
lik va m exanik e le m en tlarin in g konstruksiyasini so ddalashtiradi, 
tiz im n in g ish o n ch lilig in i o sh ira d i, u z a tm a la rn i a lm a sh la b -u la sh
jara y o n in i optim allash tirib , yonilgM sarfini kam aytiradi
G id ro m e x a n ik u z a tm an in g ( G M U ) ele k tro n boshqarish tizim i 
tarkibi quyidagilardan tashkil to p g an (4.5-rasm ):
T D - tezlik datchigi. T D gid ro m ex an ik u z a tm an in g chiqish 
valining aylanishlar chastotasiga p roporsional boMgan o ‘zgaruvchan 
tok signalini ishlab chiqadi.
Y U D — dvigatelning y uklam a d atchigi, u dvigatelning yonilgM 
uzatish asbobi bilan bogMangan u c h holatli alm ash lab -u lag ich b o ‘- 
lib, I holat - 0 - 5 0 % , II h o lat — 5 0 -1 0 0 % , III holat 100% dan 
o rtiq boMgan («kik daun» nom li rejim ) yuklam aga m os keladi.
BK - boshqarish k o ntrollyori, u besh h o latg a moMjallangan 
pog‘onali alm ash lab -u lag ich d ir.
G D - gidrosekinlatgichni ulovchi k o n tak tli datchik.
EBB — ele k tro n boshqarish bloki.
E M I , E M 2, E M 3, «OYu» E M , «BL» EM — m os ravishda, 
b irin c h i, ikkinchi va u c h in c h i u z a tm an i ulash, orqaga yurish u zat- 
m asi va g id ro tra n sfo rm ato m i qo tirib q o ‘yadigan ijrochi elek tro - 
m agnitlar.
N L — avariya rejim i h a q id a x abar beruvchi n a z o ra t lam pasi.
T ezlik datchigi T D d an kelgan signal chasto tasin i kuchlanishga 
o ‘zgartiradigan (C H K O ‘) blokda o ‘zgarm as to k signaliga aylan- 
tiriladi. Bu o ‘zgarm as to k signalining kuchlanishi kirish signalining 
c h asto tasig a pro p o rsio n al boMadi.
K uchlanish C H K O ‘ ning chiqish jo y id an k o m p ara to rla r blokiga 
uzatiladi. Bu blok 3 ta k o m p a ra to rd a n tashkil to p g an boMib, u lar­
ning signal kirish joylari birlashtirilgan. K o m p a ra to r u c h u n tay an ch
signal ishga tushirish jara y o n in i suruvchi (C H S ) m oslam ad a shakl- 
lanadi. K o m p a ra to rla r shu n d ay tarzd a sozlanganki, avtobusning
97

---

EBB
TD
YuD
GD
BK
EM3
OYu» EM
EM2
EMI
KL
CHS
N T
C H K 0 ‘
Komparatorlar
bloki