Автомобилларда юк ва пассажирлар таши асослари

33

---

3 .3 . Ю кларни ташиш
Ю к л а р н и т а ш и ш и ш л а б ч и қ а р и ш ж а р а ё н и н и н г д а в о - 
м и д и р . У с а н о а т д а и ш л а б ч и қ а р и л г а н , қ и ш л о қ х ў ж ал и - 
гида е т и ш т и р и л га н ва б о ш қ а со ҳ а л а р д а ги м а ҳ с у л о тн и и с - 
т е ъ м о л ч и г а е т к а з и б б ер ад и .
А м м о и ш л а б ч и қ а р и ш ҳ аж м и б и л а н т а ш и л г а н ю к л ар
м и к д о р и й и л д а в о м и д а , и с т е ъ м о л ч и л а р ў р т а си д а ги т а қ - 
с и м о т и ў зар о т е н г б ў л м а й д и . С а н о а т д а , а й н и қ с а қ и ш л о қ
х ў ж ал и ги д а и ш л а б ч и қ а р и л г а н м а ҳ с у л о т н и н г б ар ч а с и ҳам 
т р а н с п о р т д а (т а ш қ и ) т а ш и л м а й д и . М а ҳ с у л о т н и н г м аълум
қ и с м и ў ш а ж о й н и н г ў зи д а и ст е ъ м о л э т и л а д и . М аҳ су л о т- 
л а р н и н г а й р и м қ и с м и э с а т р а н с п о р т д а и к к и ва у н д а н
о р т и қ м ар та ҳам т а ш и л и ш и м у м к и н .
Ю к л а р у л а р к е л т и р и л а д и г а н ё к и о л и б к е т и л а д и г а н
т р а н с п о р т -и қ т и с о д и й п у н к т л а р г а н и с б а т а н ж о й л а ш т и р и ­
л а д и . А й н и п у н к т л а р ў р т а с и д а ю к л а р т а ш и л и б , у л а р н и
т а ш и ш ц и к л и н и ҳ о я с и га е т к а зи л а д и .
3 .4 . Ю к ҳоси л этувчи ва юк қабул этувчи пунктлар
Ю к л ар й и ғи л у в ч и п у н к т л а р ю к ҳ о си л э т у в ч и , у л а р н и
қаб ул эт у в ч и п у н к т л а р э с а ю к қаб ул эту в ч и п у н к т л а р д еб
а т ал а д и .
Ю к ҳ о си л эту в ч и п у н к т д а н ж ў н а т и л га н ю к м и к д о р и
а й н и п у н к т н и н г ж ў н а т и ш б ў й и ч а ю к о б о р о т и н и х а р а к - 
т е р л а й д и . Ю к қ аб у л э т у в ч и п у н к т га к е л т и р и л г а н ю к м и к ­
д о р и , а й н и п у н к т н и н г т о в а р қаб ул э т и ш б ў й и ч а ю к о б о ­
р о т и н и х а р а к т е р л а й д и .
Ю к й и ғи л у в ч и ва қ аб у л эт и л у в ч и а с о с и й п у н к т л ар га
с а н о а т к о р х о н а л а р и , ж а м о а ва ф е р м е р х ў ж а л и к л а р и , т е - 
ги р м о н (э л е в а т о р )л а р , т а й ё р л о в п у н к т л а р и , к о н л а р , т е ­
м и р йўл б е к а т л а р и , су в п о р т л а р и , а э р о п о р т л а р , қ у р и л и ш
м а й д о н л а р и , м о д д и й -т е х н и к а т а ъ м и н о т и б а з а ва о м б о р - 
л а р и , д ў к о н ва ш у к а б и л а р к и р а д и .
Ю к ҳ о си л э т у в ч и ва у л а р н и қаб у л эт у в ч и п у н к т л а р
ж о й л а ш у в и ҳ ам д а у л ар ў р т а си д а ги т р а н с п о р т а л о қ а л а р и
и ш л а б ч и қ а р у в ч и ҳ ам д а и с т е ъ м о л э т у в ч и к о р х о н а ва т а ш - 
к и л о т л а р ж о й л а ш у в и ва и қ т и с о д и й а ҳ а м и я т и , т о в а р а л - 
м а ш и н у в ш о х о б ч а л а р и , и ш л а б ч и қ а р у в ч и к у ч л ар ж о й л а -
34

---

ш уви ҳ ам д а б ар ч а ту р д аги т р а н с п о р т л а р о р т и ш -т у ш и р и ш
п у н к т л а р и ж о й л а ш у в и б и л а н ч а м б а р ч а с б о ғл и қ д и р .
А с о с и й ю к ҳ о с и л э т у в ч и п у н к т л а р х а р а к т е р и а й н и ҳу- 
д уд ва у н д а н т а ш қ а р и д а ф о й д а л а н у в ч и ва и с т е ъ м о л э т и ­
л у в ч и с а н о а т ё к и қ и ш л о қ х ў ж а л и к м а ҳ с у л о тл а р и т у р и б и ­
л а н б о ғл и к д и р . А в т о м о б и л ь т р а н с п о р т и б и л а н ж ў н а т и - 
л у в ч и у м у м и й ю к м и к д о р и и ш л а б ч и қ а р у в ч и к о р х о н а л а р
қ у в в а т и , қ и ш л о қ х ў ж ал и ги м а й д о н л а р и ва у л ар д аги иш
у н у м д о р л и ги б и л а н б о ғл и к д и р .
А й р и м д а в р л а р д а и ш л а б ч и қ а р и л г а н м аҳ с у л о тл а р ж о й - 
л а р д а ва о м б о р л а р д а й и ғ и л и б қ о л и ш и м у м к и н . Ю к л а р ­
н и н г б и р ж о й д а й и ғ и л и б қ о л и ш и г а м и с о л т а р и қ а с и д а
за в о д , ш ах т а ва к о н л а р н и н г с у т к а л и м а ҳ с у л о ти , ж а м о а
х ў ж а л и к л а р и н и н г т а й ё р л о в п у н к т и ё к и э л е в а т о р л а р г а т о п - 
ш и р и л гу н га қ а д а р й и ғ и л и б қ о л г а н д о н м аҳ су л о ти , пахта 
хом а ш ё с и ва б о ш қ а л а р н и к е л т и р и ш м у м к и н .
Ю к ҳ о с и л э т у в ч и п у н к т л а р қ а т о р и г а ҳ ар к у н и кам
м и к д о р д а ю к т а ш и л а д и г а н б и р қ а н ч а о б ъ е к т л а р ҳам к и - 
р и т и л и ш и м у м к и н . Б у л а р га б о з о р л а р , д ў к о н л а р , аҳ о л и
я ш о в ч и ж о й л а р д а н ч и қ у в ч и а х л а т л а р н и т а ш и ш к и р ад и .
Ю к қаб ул эту в ч и п у н к т л а р т а ъ м и н о т за р у р а т и , м аҳ су - 
л о т л а р н и е т к а зи б б ер и ш и м к о н и я т и б и л а н б о ғл и қ д и р . Ҳ ар
хил т у р д аги ю к л а р н и е т к а з и б б е р и ш в а қ т л а р и к ў п и н ч а
м о д д и й -т е х н и к т а ъ м и н о т н и н г й ў л га қ ў й и л г а н л и г и б и л а н
б о ғл и к д и р . Б аъ зи ҳ о л атл ар д а к е л т и р и л га н ю к л а р н и н г м аъ ­
л у м қ и с м и и ш л о в б е р и л га н д а н с ў н г т а й ё р м аҳ су л о т ёк и
я р и м т а й ё р м аҳ су л о т с и ф а т и д а қ а й т а д а н т р а н с п о р т г а қ а й - 
т а р и л и ш и м у м к и н (д аст го х д ар , у н , о з и қ - о в қ а т м а ҳ су л о т- 
л а р и , п ах т а т о л а с и , г а з л а м а ), б а ъ з и д а э с а ю к л а р т ў л а
и ш л а т и л и б , т р а н с п о р т г а қ а й т а р и л м а й д и (ё н и л ғ и , м о й л а ш
ё ғ л а р и , к и с л о т а , о з и қ - о в қ а т м а ҳ с у л о т л а р и , қ у р и л и ш д а
и ш л а т и л у в ч и м а т е р и а л л а р ва к о н с т р у к ц и я л а р ).
Б а ъ зи п у н к т л а р и ш л а б ч и қ а р и ш х у с у с и я т и ё к и ф а о - 
л и я т и г а к ў р а б и р м а ҳ а л н и н г ў зи д а к о м б и н а ц и я л а ш г а н ю к 
ж ў н ату в ч и ва қаб ул эт у в ч и б ў л и ш и ҳам м у м к и н (з а в о д ва 
ф а б р и к а л а р , т е м и р йўл ва су в т р а н с п о р т и б е к а т л а р и , ул- 
гу р ж и б а з а ва о м б о р л а р ) . Б у н д а й к о м б и н а ц и я л а ш г а н
п у н к т л а р н и н г т о н н а л а р д а ў л ч а н у в ч и ю к о б о р о т и ж ў н а - 
т и л у в ч и ва қаб ул э т и л у в ч и , б а ъ зи д а э с а у л ар о р қ а л и т р а н ­
з и т ю к л а р н и н г й и ғ и н д и с и б и л а н ў л ч а н ад и .
35

---