Автомобилларда юк ва пассажирлар таши асослари

6 .5 . Ю кли уртача қатнов м асоф аси , юк ташиш уртача
м асоф аси , пассаж ирлар алмашуви коэф ф ициенти 
ва пассаж ирлар уртача қатнов м асоф аси
Б и р с уткал и ў р т ач а қ а т н о в м а с о ф а с и т р а н с п о р т в о с и ­
т ал ар и ва ҳ а й д о в ч и л а р н и н г қ а н ч а л и к ж ад ал (и н т е н с и в ) 
и ш л аш и га б о ғ л и қ б ў л и б , ё н и л г и с а р ф и , Т Х К ч и з м а с и , 
р еж ад аги ё к и ҳ и с о б и й д а в р и ч и д а т р а н с п о р т и ш и ҳ а ж м и - 
д а ўз а к с и н и т о п а д и .
А в т о м о б и л л а р с а р о й и б ў й и ч а ў р тач а с у ткал и қ а т н о в
м а с о ф а с и б ар ч а м а р к а (м о д е л л и ) а в т о м о б и л л а р у м у м и й
92

---

қатн о в м а с о ф а с и н и н г эк сп л у атац и яд аги а в т о м о б и л ь -к у н л ар
й и ги н д и с и га н и сб ат и с и ф а т и д а а н и к д ан а д и :
с ^ >т' 
Е А К Э 
А К Э| + А К Э2 +■""+А К э „
(14)
С у т к а л и у р тач а қ а т н о в м а с о ф а с и и ш р е ж и м и , а в т о ­
м о б и л л а р ҳ а р а к а т т е з л и г и , о р т и ш -т у ш и р и ш ё к и ч и қ и ш - 
т у ш и ш в а қ т л а р и д а тўхтаб т у р и ш , ав т о б у с (ё к и у л ар б р и - 
гадаси ) м а р ш р у т л а р и н и н г сў н гги тўхташ ж о й л а р и д а тўхтаб 
т у р и ш л а р га б о гл и к д и р . Ҳ а р а к а т т е зл и г и н и о ш и р и ш н и ва 
тўхтаб т у р и ш ж о й л а р и д а (сў н гги тўхтаб т у р и ш ж о й л а р и - 
д а) т у р и ш в а қ т л а р и н и к а м а й т и р и ш с у т к а л и ў р т ач а қ а т - 
н о в м а с о ф а с и н и о ш и р а д и .
Ҳ а р а к а т х а в ф с и з л и г и г а о и д б а р ч а т а л а б л а р б а ж а р и л ­
ган ҳ о л д а с у т к а л и ў р т ач а қ а т н о в м а с о ф а с и ва б о с и б ў т и л - 
ган м а с о ф а д а н ф о й д а л а н и ш к о э ф ф и ц и е н т и н и о ш и р и ш а в ­
т о т р а н с п о р т с а р о й л а р и н и н г а с о с и й ваз и ф а л а р и д а н б и р и -
д и р.
Ю к та ш и ш д а ю к л ан ган а в т о м о б и л л а р н и н г о р т и ш -т у ш и ­
р и ш ж о й л ар и о р аси д аги қ а т н о в и ю к л и қ а т н о в ва у н и н г м а ­
с о ф а с и ю кли қ а т н о в м асоф аси д е б ат ал а д и . О д ат д а э к с ­
п л у а т а ц и о н ҳ и с о б л а р д а ю к л и қ а т н о в м а с о ф а л а р и н и н г ҳар 
х и л л и ги н и и н о б а т га о л и б ю к л и қ а т н о в м а с о ф а л а р и н и н г
ўртача м и к д о р и д ан ф о й д ал а н и л а д и .
Ю к л и қ а т н о в м а с о ф а л а р и (1юқ)н и н г у р т ач а м и к д о р и , 
у м у м и й ю к л и қ а т н о в м а с о ф а с и н и н г ў ш а д а в р д а г и ю к ли
қ а т н о в л а р с о н и (И юқ) га н и с б а т и с и ф а т и д а а н и к д а н а д и :
А гар и ш д аги в а қ т (Т ), ю к л и қ а т н о в л а р с о н и (Z ),
1 
ИШ
ю к л и қ а т н о в м а с о ф а с и н и н г ў р тач а қ и й м а т и ва м а р ш р у т ­
д аги қ а т н о в м а с о ф а с и д а н ф о й д а л а н и ш к о э ф ф и ц и е н т и (уЗм) 
м аъ л у м б ў л с а , т а ш и ш н и б а ж а р и ш уч ун б о с и б ў т и л ган
м а с о ф а :
ю к .ў р т .
, К М .
(15)