Axborot jamiyati

Garchi amerikalik olim R.Xartli «axborot» tushunchasini texnik 
aloqa kanallari bo‘ylab tarqatiluvchi ma’lumotlarning miqdoriy mezonini 
belgilash uchun 1928 yilda birinchi marta ilmiy muomalaga kiritgan 
bo‘lsa-da, bu atamaga jiddiy e’tibor 1948 yildangina qaratila boshlagan 

---

edi. XX asrning 60-yillaridagi ko‘p tadqiqotlar axborotni qidirish muammolari 
bilan uzviy bog‘liq bo‘lib, ayni shu davrda axborotni qidirish tizimi va usullari 
yaratildi
4
. Kibernetikaning rivojlanishi va axborot nazariyasi fanining 
maydonga kelishi bu sohaning keng miqyosda taraqqiy etishiga olib keldi.
«Axborot» tushunchasi uzoq tarixi va ko‘p qirrali ma’nosiga ega. Ijtimoiy 
hayotda axborot – insonlar, faktlar, hodisalar va boshqa jarayonlar haqidagi 
ma’lumotni anglatadi. «Axborot» tushunchasiga oid tahlillardan kelib chiqib, 
axborot jamiyat uchun faqat muloqot predmeti emas, balki insonlar orasida 
muloqotda axborot almashinuviga ta’sir ko‘rsatadigan omil, deya xulosa qilish 
mumkin.
«Axborot 
almashinuvi» 
tushunchasi, 
uning 
«muloqot» 
va 
«kommunikatsiya» kabi kategoriyalar bilan aloqadorligining tahlilga ko‘ra 
axborot bu – xabar, ma’lumot. Ammo jamiyatda axborot almashinuvining 
butun mexanizmini ijtimoiy-falsafiy nuqtai nazaridan tushunish uchun 
«axborot»ning bunday talqini yetarli emas. Shu bois, axborotning barcha 
umumiy xususiyatari, axborot almashinuvi jarayonining hodisa sifatidagi 
mohiyatini tadqiq etish maqsadida har qanday jarayon uchun tipik bo‘lgan 
jihatlarga e’tibor qaratish maqsadga muvofiq.
«Axborot erkinligi prinsiplari va kafolatlari to‘g‘risida» gi 
O‘zbekiston Respublikasining qonuning 3-moddasida axborot bu – 
manbalari va taqdim etilish shaklidan qat’i nazar shaxslar, predmetlar,