Axborot kommunikatsion texnologiyalar

Tartibi n 
3 
4 
5 
6 
7 
8 
9 
10 
11 
12 
13 
S(n) 
15 34 65 111 175 260 369 505 671 870 1105 
Berilgan matnni shifrlash: 
Kvadrat chizib oling; 
Sonlar takrorlanmasligini tekshiring; 
Shifrlanadigan matnni kvadrat o‘lchamiga karraliligini tekshiring; 
Agarda karrali bo‘lmasa, matnni qisqartiring yoki kengaytiring; 
Matndagi so‘zlarni mos keluvchi katakka 1 ta harfdan qilib yozib chiqing; 
Hosil bo‘lgan jadval kataklaridagi matnni gorizontal tarzda yozib chiqing; 
Shifrlangan matnni ochish: 

---

101 
Kvadrat chizib oling; 
Matndagi so‘zlarni mos keluvchi katakka 1 ta harfdan qilib yozib chiqing; 
Hosil bo‘lgan jadval kataklaridagi matnni 1 dan boshlab oxirigacha tartib 
bo‘yicha yozib chiqing. 
Misol. “mustahkam” so‘zini yuqoridagi algoritm bo’yicha shiflashni ko‘rib 
chiqamiz. Shifrlanadigan matnni kvadrat o‘lchamiga karraliligini tekshirib, 3x3 
kvadrat chizamiz. Matndagi so‘zlarni mos keluvchi katakka 1 ta harfdan yozib 
chiqamiz, natijda hosil bo‘lgan jadval kataklaridagi matnni gorizontal tarzda yozib 
quyidagi shifr matnni hosil qilamiz: umtkashma 
 
2 9 4 
7 5 3 
6 1 8 
 
u m t 
k a s 
h m a 
Quyida 5x5 sehrli kvadrat jadvali keltirilgan bo‘lib, uni soat strelkasi bo‘yicha 
yoki soat strelkasiga teskari yo‘nalishga burish orqali ham bir nechta sehrli 
kvadratlar hosil qilish mumkin.
5.10§ Bir martalik bloknot usuli 
Bu usul hozirda ham davlatlar agentlari tomonidan qo‘llaniladi, deb aytish 
mumkn. Bu usul kalitsiz umuman ochib bo‘lmaydigan usullar toifasiga kiradi. 
Bunda kalit sifatida ixtiyoriy tartibda kelgan belgilar ketma-ketligidan 
foydalaniladi. Kalit uzunligi juda ham katta bo‘lishi kerak. Shifrlash usuli juda 
ham oddiy. Shifrlanadigan matn harflari kalit harflariga qo‘shiladi va shifrtekst 
hosil bo‘ladi.