Axborot kommunikatsiya texnologiyalari

Ma’lumotlarning turlari. Kompyuterda qayta ishlanadigan ma’lumotlar o’z ichiga kundalik turmushda ishlatiladigan barcha axborotlarni oladi. Hozirgi kunda axborot tizimi MB qiymatlari sonli, belgili, sanalar, mantiqiy o’zgaruvchilar, grafik tasvirlar, tovush, video lavha singari axborotlarni o’z ichiga oladi.
Sonli ma’lumotlar. Bunday turdagi ma’lumotlarga sonlar misol bo’ladi.
Sonlar butun va o’nli kasr ko’rinishida taqdim qilinadi.
Belgili ma’lumotlar. Har qanday belgili ma’lumotning qiymati ixtiyoriy uzunlikdagi alifbo—raqamli belgilar majmuasidan iborat (masalan, «5», «Vatan»,
«1025»,...). Ma’lumotlarni bunday ifodalash eng ko’p tarqalgan. Belgili ma’lumotning qiymati «1055» ga teng bo’lsa, mashina bu qiymatni osongina songa aylantirib olishi ham mumkin. Hozirgi zamon tizimlarida belgili ma’lumot sifatida ixtiyoriy tuzilish va uzunlikdagi (shu jumladan, tasvir va ovoz) ob’ektlar saqlanishi mumkin.
Mantiqiy ma’lumotlar. Bu turdagi ma’lumotlar (ular Bul qiymatlari deyiladi)
bir-birini inkor qiluvchi TRUE (rost), ya’ni «1» yoki FALSE (yolg’on), ya’ni «0» qiymatlarini qabul qiladi. Ulardan tizimda ko’zda tutilgan maqsadni amalga oshirish uchun foydalanish mumkin. Masalan, «lampa yoniq» (TRUE) yoki «lampa o’chirilgan» (FALSE).
Bundan tashqari, har bir MBBT da turli xil axborotlarni (rasm, tovush, video lavha singari) saqlash va undan foydalanish imkoniyati beriladi.
Ma’lumotlar bazasi modellari
Bugungi kunda ma’lumotlarni eng ishonchli saqlaydigan vositalardan biri hozirgi zamon kompyuterlaridir. Kompyuterlarda saqlanadigan MB - bu maxsus formatga ega bo’lgan muayyan tuzilmali fayl demakdir.
Ma’lumotlar bazasi ob’ekt yoki ob’ektlar to’plami holatini, ularning xossalari va o’zaro munosabatlarini aks ettiruvchi nomlangan ma’lumotlar to’plamini ifodalaydi.
Ma’lumotlar bazasiga ob’ektning axborot modeli deb qarash mumkin. Ma’lumotlar bazasi, ma’lumotlar to’plamini cheksiz ko’p marta ishlata olish uchun kerak. Agar ma’lumotlar bazasining vazifasi faqat ma’lumotlarni saqlash bo’lganida edi, uning tasnifi juda oddiy bo’lardi. Lekin, uning boshqa har xil ma’lumotlar elementlari bilan aloqasini ta’minlash kerakligi, MB tasnifini murakkablashtiradi.
Har bir MB mustaqildir. MB o’z ichki tuzilmasiga ega bo’lgan mustaqil ob’ektdir va u amaliy dasturlarga bog’liq emas. Ma’lumotlarni ma’lumot tashuvchilarga yozish va ularga murojaat qilish uslublari amaliy dasturiy mahsulotlarga bog’liq emas. MB ga har qanday amaliy dasturiy mahsulot orqali murojaat qilish mumkin va bu vaqtda MB mustaqil ravishda amaliy dasturlarga bog’liq bo’lmagan holda o’z uslublarini qo’llaydi.
MB ni boshqarishda keng miqyosda ishlatilishi quyidagi faktorlar bilan aniqlangan:

• 
  operativligi (ma’lumotlarga tez va operativ kirish imkoniyati bilan);
  
• 
  o’ng’ayligi (istalgan talabga javob ola olishligi, ma’lumotlarni takomillashtirish va o’zgartiruvchi effektiv usullarning mavjudligi);
  
• 
  himoyalanganligi va yaxlitligi (ma’lumotlarga ruxsatsiz kirish mumkin
  

emasligi hamda kompyuter texnik vositalarining nosozligidan himoyalanganligi).
Ma’lumotlar bazasi bo’yicha ko’plab mutaxassislar bugungi kunda ma’lumotlar bazasini qurishga uch xil yondoshish mumkin deb hisoblashadi; pog’onali (ierarxik), tarmoq va relyatsion.