Axborot kommunikatsiya texnologiyalari

konturli (outline) shriftlar tavsiya etiladi: True Type (2 tur shriftlar) va 
PostScript (1 tur shriftlar). 
Shrift kegli o‘zgarishi bilan almashadigan bit kartalarni xotirada saqlash o‘rniga 
faqat simvollarni konturlari xotirada qoladi. 
Bu yoki boshqa tuzilmada muayyan o‘lchamdagi simvolni tasvirlashda kerakli 
kegelning ushbu simvol uchun bit kartasi, o‘lchami chiqarish qurilmasining 
imkoniyatiga mos bo‘lgan nuqtalar (pixels) bilan simvol konturini «to‘ldirish» 
yo‘li bilan tuziladi. 
Simvol chegaralarini chizib qo‘yuvchi egri chiziqni xotirada saqlash uchun 
ikkinchi (True Type) yoki uchinchi (PostScript) darajali ko‘phad bilan olingan 
fragmentlarni approksimatsiyali uchastkalarda egri (yoki siniq) chiziqlarga bo‘lish 
ishlatiladi. 
True Type shriftlar (2 tur shrift) Mac OS va Windows masshtablanadigan ekran va 
printer tizimlari sifatida ishlatish uchun Apple va Microsoft firmalari tomonidan 
tavsiya etilgan. 
Shrift anatomiyasi. 
So'zlar nafaqat harflar birikmasi balki, odamlar singari ular ham xarakterga, 
kayfiyatga, uslubga va hatto anatomik tafsilotlarga ega! Masalan: 

---

120 

Leg — Oyoq- pastga yo'naltirilgan shtrix. 

Arm — Qo'l (Arm) - yuqoriga yoki tashqariga ishora qiladigan tekis yoki 
egri chiziq. 

Ear — Quloq, ba'zi uslublardagi kichik harflardan g tashqi tomonga pastroq. 

Shoulder — Yelka - pastga va o'ngga egilgan qon tomir. H, m va n kichik 
harflari bor. 

---

121 

Tail — Quyruq - g, j, p, q va y kichik harflaridagi masofadan 
boshqariladigan O, R va K. nuqtalaridan pastga yo'naltirilgan masofadagi 
egri chiziq ba'zan quyruq deb ham ataladi. 

Spine — Orqa - katta va kichik harflar ichidagi asosiy kavisli chiziq. 

---

122 

X-height — X balandligi - bu harfning bir qismi emas, balki x harfining 
balandligiga qarab bitta eshitish vositasida kichik harflarning balandligi 
o'lchovi. 

Cap height — Katta harflar balandligi - bosh harflarning balandligi o'lchovi. 
Xuddi shu garnituradagi barcha bosh harflar uchun bir xil va E kabi tekis 
pastki harflar bilan aniqlanadi. 

Stroke — Shtrix har bir harfning asosiy vertikal chizig'i. 

Ascender — x balandligidan yuqoriga ko'tarilgan shtrix. 

Descender — Pastki kengaytma (Descender) - bu x balandlikdan pastga 
osilgan shtrix. 

Swash — Curl (Swash) - serifni katta harflar bilan almashtiradigan dekorativ 
element. 

---

123 

Bar — Gorizontal bar (Bar) - A, H, e va f harflarining gorizontal chizig'i. 

Serif — asosiyning boshida va oxirida qisqa shtrix. Serif va sans-serif 
shriftlari mavjud. 

Terminal — buramasi bo`lmagan shtrixning oxiri. 

Bowl —d, b, o, D va B harflari singari yopiq yarim doira makonini 
yaratadigan shtrix. 

Counter —o, b, d va a kabi harflar ichidagi yopiq maydon. 

---

124 

Spur — bu ba'zi bir bosh G harfining asosiy shtrixidan ajralib turadigan 
kichik chiziq. 

Stem — to'g'ridan-to'g'ri harflarning asosiy vertikal chizig'i. A va V 
harflarining birinchi diagonal chizig'i ustun deb ham ataladi. 

Link — kichkina harf g-dagi piyola va tugunchani bog'laydigan shtrix. 

Loop — kichkina g.ni oval elementi. 
Shrift fayllari. 
Shrift fayllari aslida bitta yoki bir nechta shriftlarni o'z ichiga oladi, ular operatsion 
tizim va dasturlarda mavjud bo'lishi mumkin. Zamonaviy shriftlarning aksariyati 

---

125 
Windows va Macintosh-da ishlatilishi mumkin bo'lgan OpenType yoki TrueType 
formatida saqlanadi.