Axborot tizimlari nazariy asoslari magistratura mutaxassisliklari uchun o

Tadbiq qilish sohasi bo‘yicha axborot tizimlarini shartli ravishda 
to„rtta guruhga bo„lish mumkin: 
tranzaksiyalarga ishlov berish tizimlari; 
qaror qabul qilish tizimlari; 
axborot-ma‟lumot tizimlari; 
ofis axborot tizimlari. 
Tranzaksiyalarga ishlov berish tizimlari berilganlarga ishlov berish 
tezligi bo„yicha paketli va tezkor axborot tizimlariga bo„linadi. Tashkiliy 
boshqaruv axborot tizimlarida ihtiyoriy vaqtda predmet sohasining 
dolzarb (aktual) holatini tasvirlash uchun tranzaksiyalarga tezkor ishlov 
berish rejimi – OLTP (OnLine Transaction Processing) ustunlik qiladi, 
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

32 
paketli ishlov berish chegaralangan qismni egallaydi. OLTP tizimlari 
uchun buyurtmalar, to„lovlar, so„rovlar va boshqalarda muhim 
ahamiyatga ega bo„lgan sodda tranzaksiyalar doimiy oqimi xarakterlidir. 
Ular uchun muhim talablar quyidagilardan iborat bo„lishi mumkin: 
tranzaksiyalarga ishlov berishdagi yuqori samaradorlik; 
telekommunikatsiya orqali berilganlar bazasiga masofaviy 
kirishda axborotni ishonchli yetkazib berish. 
Qaror qabul qilish tizimlari – DSS (Decision Support System) 
axborot tizimlarining boshqa turini ifodalaydi. Uning yordamida 
yetarlicha murakkab so„rovlar turli kesimlarda: vaqt, geografik va 
boshqa ko„rsatkichlar bo„yicha tanlab olinadi va tahlil qilinadi. 
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

33 
Axborot-ma’lumot tizimlari keng sinfi gipermatnli hujjatlar va 
mul‟timediaga asoslangan. Bunday axborot tizimlari Internet tarmog„ida 
keng rivojlangan. 
Ofis axborot tizimlari sinfi qog„ozli hujjatlarni elektron ko„rinishga 
o„tkazishga, ish yuritishni avtomatlashtirish va hujjat almashinuvini 
boshqarishga asoslangan. 
Katta axborot tizimlari, ko„pincha, barcha guruhni o„z ichiga oladi. 
Bundan tashqari, korxona doirasidagi korporativ axborot tizimlari 
odatda turli sohalarda tadbiq qilinadigan bir qator sistema ostlaridan 
tashkil topadi.