Axborot xavfsizligi protokollari

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT
TEXNALOGIYALARINI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI
TOSHKENT AXBOROT TEXNALOGIYALAR UNVERSITETI
QARSHI FILIALI ‘’KOMPUTER INJENERING’’ FAKULTETI

‘’AX 11-19’’ GURUHI TALABASI TOSHNIYOZOV OG‘ABEKNING

“AXBOROT XAVFSIZLIGI PROTOKOLLARI” FANIDAN BAJARGAN

2-MUSTAQIL ISHI

Qabul qildi: Rustamov Alisher

Bajardi: Toshniyozov O

Mobil zararli kodlar klassifikatsiyasi va arixitekturasi
Reja:
1. Kirish (Mobil telefon uchun Malware);
2. Mobil zarakunanda dasturni ishlash va tarqalish arxitekturasi;
3. Mobil zararkunanda dasturlarni aniqlash va tahlil qilish usullari;
4. Mobil zararkunanda dasturlarni rivojlanishi.


1. Kirish (Mobil telefon uchun Malware).
Ma'lumotlarga qaraganda, mobil qurilmalar uchun birinchi virus - smartfonlarga xavf tug'diruvchi Caribe dasturi 2004 yil iyCaribe dasturi 2004 yil iyunida 29A professional guruhi tomonidan yaratilgan. Symbian amaliyotlar tizimi sahnida harakatlanuvchi bu virus simsiz uzatish texnologiyasi asosida tarqaladi. "Kasperskiy laboratoriyasi" mutaxassislari batafsil o'rganishlardan so'ng unga Worm.SymbOS.Caribe deya shartli nom berishdi. Biroq vaqt o'tishi bilan Worm.SymbOS.Caribe shunchaki bo'lajak xavflar ogohchisi ekanligi ma'lum bo'ldi. Oradan bir oyham o'tmasdan kompyuter va mobil qurilmalar virusologiyasi mutaxassislari yangi - Windows Mobile amaliyotlar tizimiga mo'ljallangan virus mavjudligini aniqlashdi. Hech qancha vaqt o'tmasdan zararlangan qurilmaga takror kirishni ta'minlovchi dastur majmui - Backdoor.WinCE paydo bo'ldi. Bu zararli dastur smartfonga internet orqali kirish yo'llarini ochib berishi bilan xavflidir. Yuqoridagi dasturlarning davomchilari sifatida troyan dasturlar - Trojan.SymbOS.Mosquit, Trojan.SymbOS.Skuller ketma-ket paydo bo'ldi. Birinchi dastur mobil telefonlarda ommalashgan o'yin ortida yashiringan bo'lib, xaker tomonidan kodga o'zgartirishlar kiritilgach smartfon va shaxsiy kompyuterlarga xavf tug'dira boshladi, zararlangan qurilmadan troyan muallifi belgilagan raqamga SMS-xabar keta boshladi. Trojan.SymbOS.Skullerning o'rnatilishiva ishga tushishi oqibatida esa qo'l telefondagi yorliqlar (ikonkalar) yo'qolib, o'rniga qaroqchilar ramzi (bosh chanog'I surati) muhrlanib qolaverdi. Buning ustiga amaldagi dasturlar ustiga boshqa yangi zararli dasturlar kelib joylashadigan bo'ldi. Shubhasiz, mobil q urilma foydalanuvchilari uchun eng katta xavfni mustaqil tarqaluvchi viruslar - "chuvalchanglar katta xavfni mustaqil tarq aluvchi viruslar - "chuvalchanglar" keltiribchi qardi.