Axborot xurujiga qarshi yoshlarda ogohlik tuygularini tarbiyalash

2.1. Axborot xuruji sharoitida xavfsizlikni ta’minlash va shaxs axborot-psixikasidagi muammolari

2.1. Axborot xuruji sharoitida xavfsizlikni ta’minlash va shaxs axborot-psixikasidagi muammolari

Inson o‘zining xulq-atvorini jamiyatda ro‘yobga chiqarish uchun axborotning doimiy oqimiga muhtoj ekanligiga hozirgi vaqtda diyarli shubha yo‘q. Insonning o‘z atrofidagilari, o‘z ijtimoiy sub’ekt sifatida faol harakat qilayotgan ijtimoiy muhit bilan axborot orqali domiy aloqada bo‘lishi normal turmush faoliyatining o‘ta muhim shartlaridan biridir. Axborot aloqalarini to‘xtatish turli xil psixik holatlarni va hatto psixik kasalliklarni keltirib chiqarishi mumkin. Insonga nafaqat ijtimoiy muhit bilan muntazam ravishdagi axborot aloqasi yoki uning yo‘qligi, balki kelib tushayotgan va ishlov berilayotgan axborotning miqdori, hajmi, mazmuni va tuzilishi ham ulkan ta’sir ko‘rsatadi. Inson zarur axbortni bevosita o‘z tajribasidan, shaxsiy muloqotlaridan, shuningdek turli-tuman axborot manbalaridan (kitoblar, radio, televidenie, jurnallar, gazetalar, boshqa ommaviy axborot vositalari va turli axborot tizimlaridan) oladi. Ta’kidlash kerakki, axborot manbalaridan olinadigan axborot ulushi bevosita tajriba va shaxsiy muloqotdan olinadigan axborotga qaraganda aniq-ravshan ustunlikka egaligi va keskin oshib borishi ijtimoiy taraqqiyotning qonuniyatidir.

Jamiyatdagi ijtimoiy jarayonlarning murakkablashuvi va rivojlanib borishi, yuz berayotgan ijtimoiy o‘zgarishlarning bevosita insonning kundalik hayotiga ta’siri borgan sari insonni ommaviy axborot kommunikatsiyalari tarqatadigan xabarlar oqimiga bog‘liq qilib qo‘ymoqda. Inson o‘zining jamiyatdagi xulq-atvori va hayoti uchun zarur ma’lumotlarni faqatgina kundalik hayotiga asoslanib oladigan bo‘lsa, u juda oz ma’lumotga ega bo‘ladi. Inson o‘zi uchun zarur bo‘lgan ijtimoiy axborotni ko‘proq teleradio dasturlaridan, davriy nashrlardan, global tarmoqdan oladi. Bu hol ayniqsa, insonning ayniqa, insonning bevosita tajribasida o‘z ifodasini topmaydigan masalalarda, masalan, boshqa mintaqalar va mamlakatlardagi ijtimoiy-siyosiy ahvolga doir, siyosiy etakchilar haqidagi, iqtisodiy kon’yuktura va boshqa shu kabilar to‘g‘risidagi fikr-mulohazalar shakllanishida yorqin namoyon bo‘ladi. Ma’lumki, insonning axborot-psixologik xavfsizligi – uning atrof-muhit bilan axborot orqali aloqada bo‘lish sharoitlarida faol ijtimoiy sub’ekt sifatidagi yaxlitligini va rivojlanishi imkoniyatini ta’minlovchi himoyalanganlik holatidir.