Axborotlarga ishlov berishning matematik asoslari va algoritmlari” fanidan YaN savollari

“Axborotlarga ishlov berishning matematik asoslari va algoritmlari”
fanidan YaN savollari
I - Nazariy (2 ta savol tushadi, ma’lumot yoziladi)
1) Algoritmlar va ularning xossalari. Algoritmlarni yozish usullari.
Algoritm — ijrochi uchun ma’lum bir masalani yechishga qaratilgan ko‘rsatmalarning aniq ketma-ketligi.
Al-Xorazmiyning nomini lotincha ifodasi — Algorithmi.
Algoritm — informatika va matematikaning asosiy tushunchalaridan hisoblanadi.
Algoritim xossalari quyidagilar:
Diskpetlik. Algoritm ijrochisi masalani yechish jarayonini alohida va sodda qadamlar ketma-ketligini bajarish deb tushunishi kerak.
Tushunarlilik. Algoritm ijrochisi buyruqlar ketma-ketligini qanday bajarishni aniq bilishi kerak.
Aniqlik. Algoritmning har bir qoidasi, undagi amallar va buyruqlar bir ma’noli bo‘lishi kerak. Shu xossaga asosan algoritm ijrochisi buyruqlar ketma-ketligini mexanik bajarish imkoniyatiga ega bo‘ladi.
Ommaviylik. Masalani yechish algoritmi umumiy xollar uchun yaratiladi, ya’ni fakatgina boshlangich kiymatlari bilan farqlanuvchi bir turdagi masalalar sinfi uchun tuziladi. Bunda boshlang‘ich qiymatlar algoritmning qiymatlar qabul qilishi mumkin bo‘lgan sohadan olinadi.
Natijaviylik. Har qanday algoritmning ijrosi oxir-oqibat ma’lum bir yechimga kelishi kerak.
Tugallanganligi. Ma’lum bir qadamdan so‘ng tugashligi.

2) Formulalar. Jadvallar. Grafiklar. Diagrammalar.
Jadval axborotni taqdim etish vositasi sifatida. Jadval asosida axborotni tuzish usullari. Jadvallarni o'qish. Jadval asosida ma'lumotlarni umumlashtirish.
Diagramma - bu chiziqlar yoki geometrik shakllar yordamida statistik ma'lumotlarning grafik tasviri. Diagrammalar sizga boshlang'ich maktab kunlaringizdan tanish. Ma'lumki, diagrammalar mavjud, masalan:
- aylana yoki sektor;
- ustunli;
- gistogrammalar;
- nuqtali;
- aylana;
- gulbarg.
Aylana (sektorli) diagrammalari va aralash ustunli diagrammalar kesishmaydigan qismlardan tashkil topgan butun strukturasini ifodalash zarur bo‘lganda foydalanish uchun qulaydir. Bunday holda, butun son ko'pincha 100% sifatida qabul qilinadi. Shunday qilib, uning tarkibiy qismlarining yig'indisi 100% ga teng bo'lishi kerak.

Diagramma (yun. Diagramma (diagramma) — tasvir, chizma, chizma) — bir necha kattaliklarning nisbatini tezda baholash imkonini beruvchi maʼlumotlarning grafik tasviri. Bu turli vizualizatsiya usullaridan foydalangan holda axborotning geometrik ramziy tasviridir
Gistogramma (boshqa yunoncha ἱsτōs - ustun + gamma - chiziq, harf, yozuv) - jadval ma'lumotlarini grafik tasvirlash usuli.
Muayyan ko'rsatkichning miqdoriy nisbatlari to'rtburchaklar shaklida taqdim etiladi, ularning maydonlari proportsionaldir. Ko'pincha, idrok qilish qulayligi uchun to'rtburchaklar kengligi bir xil bo'ladi, ularning balandligi esa ko'rsatilgan parametrning nisbatini aniqlaydi.
Shunday qilib, gistogramma namuna elementlariga tegish chastotasining tegishli guruhlash oralig'iga bog'liqligining grafik tasviridir.