Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі

XVIII – 
XIX ғғ. Қазақ даласы көрші аймақтармен өзара қарым-
қатынас жүйесінде 
Ресей сыртқы саяси стратегиясының қазақ ел басқарушыларының Хиуа, 
Бұхара, башқұрлармен қарым-қатынасына әсері. Хиуа хандығын басқарудағы 
(XVIII ғ.) Шыңғысхан ұрпақтары. Нәдір-шах кезеңіндегі Парсының қазақтармен 
дипломатиялық байланыстары. Қазақтардың Башқұртт жеріндегі 1735, 1740
жылдардағы көтерілісіне қатынасы. Әбілхайыр ханның қазақ-башқұрт 
қатынасындағы рөлі. 1755 жылғы башқұрт көтерілісіне қазақтардың қатынасуы.
Миллердің Қалдан Серенге елшілігі және оның нәтижелері. 1739-1741 
жылдардағы жоңғар-қазақ соғысы. Жоңғар хандығының әлсіреуі кезіндегі 
Абылайдың саясаты. Абылай сұлтанның дипломатиялық өнері: Қытаймен, 
Ресеймен қарым-қатынасы. Жоңғарияның күйреуі. Қазақтардың Шығыс 
Қазақстандағы (Алтай, Тарбағатай) және Іле өзенінің алқабындағы ата қонысына 
оралуы. Қазақ-қырғыз қатынастары.
XVIII ғ. бірінші жартысындағы қазақ-қалмақ қатынастары. 1771 ж. 
«Шаңды жорық».
Қазақстанның оңтүстік аудандарындағы орта азия хандарының саясаты. 
Қоқанд хандығының ХІХ ғасырдың басында Сырдарияның орта ағысы 
аудандарын және Жетісудың бір бөлігін жаулап алуы және бекіністердің 
салынуы. Хиуа ханы Мұхаммед-Рахым мен оның мұрагерінің Арал маңындағы 
және Сырдарияның төменгі ағысындағы қазақ халқына қатысты саясаты. Жетісу 
және Оңтүстік Қазақстандағы қазақ халқының қоқандық билеушілердің қол 
астында. 
Ресей империясының Қазақ даласындағы саясаты: территориялық-
әкімшілік басқарудың жаңа жүйесінің қалыптасуы 
Даладағы орыс билігінің саясатын оқып үйренудің жаңа тәсілдері. 
Қазақ Даласындағы Ресей империясының билік институтын өзгертудегі 
саясаты (XVIII ғ. 80 жж. ортасы – XIХ ғ. ортасы). Генерал-губернатор О. 
Игельстром реформаларының жобасы. Ресей билігінің Кіші жүздегі хандық 
билікті жоюдағы мотивтері. Шекара соттары мен Шекара расправаларының 
құрылуы. Кіші жүз хандары Ералы (1792-1794 жж.), Есімнің (1795-1797) ішкі 
саясаты. Хан кеңесінің құрылуы және Кіші жүзде хан билігінің қалпына 
келтірілуі. Қазақ хандарынының саяси қызыметінің эволюциясы - Орта жүзде: 

---

Уәли хан (1781-1819/21 ж.) және Бөкей хан (1812-1815/17 ж.); Кіші жүзде: 
Айшуақ (1797-1805), Жантөре (1805-1809 жж.) және Серғазы (1812-1824 ж.). 
Кіші жүз ханына билікті ұсыну (1820). Жаңа Ілек линиясының құрылысы (1811-
1824). 
Орта жүзде хан билігінің жойылуы. М.М.Сперанскийдің «Сібір қазақтары 
туралы жарғысы» (1822 ж.). Әкімшілік басқарудағы өзгерістер. Орта жүзде 
сыртқы округтер мен округтік приказдардың ашылуы. Сібір қазақтарын жеке 
басқару туралы ереже (6 сәуір1838 ж.). Кіші жүздегі хан билігінің жойылуы. 
«Орынбор өлкесін басқаруды өзгертуге қатысты Азия істері Комитетінің 
бекітілген пікірі» (1824 ж.). Кіші жүзде қашықтық жүйесін енгізу (1831 ж.). 
Орынбор қазақтарын басқару туралы ереже (1844 ж.). 
Үлкен Орданы басқару бойынша приставтың құрылуы (1848 ж). Қопал 
сыртқы округының құрылуы (1854), Семей облысы (1854 ж.), Алатау округінің 
(1856) құрылуы.