Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі

XIX ғ. екінші жартысындағы Ресей империясының Қазақ 
даласындағы әкімшілік реформалары 
«Дала комиссиясы»: құрамы, мақсаты мен жұмыстың бағыттары. «Жетісу 
және Сырдария облыстарындағы басқару туралы уақытша ережелердің» және 
«Орынбор және Батыс-Сібір генерал-губернаторлығының дала облыстарындағы 
уақытша ережелерінің» мазмұны. Территориялық-әкімшілік құрылым және 
басқару жүйелерін қайта құру. Сот жүйесіндегі өзгерістер. Жер мәселесі. Ағарту 
ісі, діни басқарма және медициналық қызмет көрсету жүйесінің жағдайы. Салық 
салу жүйесіндегі өзгерістер. Зайсан приставтығы (1867-1892). Маңғыстау 
приставтығы (1870-1881).
«Түркістан өлкесін басқару туралы ереже» (12 маусым 1886 ж.). «Ақмола, 
Семей, Жетісу, Орал және Торғай облыстарын басқару туралы ереже» (25 
наурыз 1891 ж.). 
Әкімшілік құрылым. Көшпелі және отырықшы халықты жерге 
орналастыру басқармасындағы өзгерістер. Дала генерал-губернаторлығында 
шаруа басшылары институтын енгізу (1902). 
Бөкей хандығы: құрылу ерекшеліктері мен билік жүйесі 
Бөкей хандығының (Ішкі Орданың) құрылуы. Бөкей хандығындағы 
басқару жүйесінің ерекшеліктері. Бөкей ханның билік құруы (1811-1815). Сұлтан 
Шығай Нұралиев (1823-1845) сұлтан Жәңгірдің регенті ретінде (1816-1823 жж.) 
басқаруы. Жәңгір хан басқармасына сипаттама (1823-1845). Бөкей 
хандығындағы жер қатынастарының ерекшелігі: жерді иемдену және жерді 
пайдалану формалары. Білімді дамыту, Жәңгір хан тұсындағы зайырлы 
мектептердің ашылуы. Ішкі Орданы басқару бойынша Уақытша Кеңес. Уақытша 
Кеңесті басқарушы сұлтан Әділ Бөкейханов (1845-1854). Жаңа территориялық-
әкімшілік құрылымдардың құрылуы: І және ІІ Каспий маңы округі (1855), 
Калмақ, Торғын, Талов, Камыш-Самар, Нарын бөлімі.  
 

---

Ресей империясы әкімшілік саясатының ХІХ-ХХ ғ. басындағы Қазақ