Aziz o‘quvchilar!

26-mashq. Berilgan she’rlarda qo‘llangan ma’nodosh so‘zlarni toping, ma’nodoshlikning qanday til vositalari o‘rtasida yuzaga chiqayotganligiga e’tibor bering.
1. Gunafshalar qulog‘imga madhingni So‘zlab-so‘zlab charchadilar, bitmadi… Alamzada bulbul yig‘lab, kechalar Alamingning so‘ngin tamom etmadi. (Cho‘lpon) 2. Maqtadim, ko‘kka ko‘tardim sizni men, Endi menga sizga yetmaklik qiyin. (Cho‘lpon) 3. Asror uning qalbida katta dard, alam borligini sezgan edi. (Tohir Malik) 4. Inson bilan tirikdir inson, Muhabbatdan hayotning boshi. Odamzodga baxsh etadi jon, Odamlarning mehr quyoshi. (E. Vohidov) 5. Necha bor aytdilar, bu dunyo o‘tar, Payt kelib, o‘zga bir olamlar kutar. (A. Oripov) 6. Hangoma ko‘p uchrar hayotga doir, Keksa bir qalamkash odam bor edi. Sizga ko‘p yomonlik qilganman, shoir, Kechiring, uzrimni so‘rayman, dedi. (A. Oripov) 7. Barglarda raqs etar shabboda, O‘ynar sabo shaklinda kecha. Tun bulutga ko‘tarib boda, Afsonalar aytar tonggacha. (Rauf Parfi)
27-mashq. Anvar Obidjonning «Ota o‘giti» she’rini o‘qing. Sizga ham otangiz aytgan o‘gitlarni eslang va sinfdoshlaringiz bilan fikrlashing. Ajratib ko‘rsatilgan so‘zlarning ma’nodoshlarini toping.
Har bitta so‘z – suvdek aziz,
Har bitta so‘z – nondek uvol.
Til boyligin bog‘ deb bilsak,
Har bitta so‘z – bitta nihol.
Biror so‘zni isrof qilmoq,
Bir ko‘chatni yulmoqlikdir.
Bora-bora ota meros –
Bog‘ni xarob qilmoqlikdir.
– Ey bolam, yot yurtga borsang,
«Ne atalur eling?» – derlar.
«Qay millatning vakilisan?
Bormi ona tiling?» – derlar.
Shunda: «Mening qutlug‘ tilim –
Navoiyning mehri, – degil.
– Yurtim Ulug‘beg-u Bobur,
Amir Temur yeri» – degil.
28-mashq. 4 guruhga bo‘lining va quyidagi ma’nodosh so‘zlar qatori asosida gaplar tuzing.
1. Do‘st—o‘rtoq—og‘ayni—birodar—oshna—yor. 2. Chiroyli—go‘zal— suluv—sohibjamol—barno. 3. Ko‘p—ancha—bisyor—talay—mo‘l—serob. 4. Tushunmoq— anglamoq—fahmlamoq—idrok qilmoq—ilg‘amoq.
29-mashq. Alisher Navoiy shohbaytlarida ilgari surilgan g‘oya haqida bahslashing. Qavs ichida berilgan paronim so‘zlardan mosini qo‘yib ko‘chiring va ularga izoh bering.
1. Hunarni asrabon netkumdur (oxir, axir, oxur), Olib tufroqqamu ketkumdur (oxir, axir, oxur). 2. Haq yo‘linda kim senga bir harf o‘qutmish ranj ila, Aylamak bo‘lmas ado oning haqin yuz (ganch, ganj) ila. 3. Quyoshlig‘ istasang, kasbi kamol et, Kamol (kosib, kasb) etarsen, bemalol et. 4. Har kishikim, birovga qozg‘ay (chog‘, choh), Tushgay ul (chog‘, choh) aro o‘zi nogoh.