B. Kömekow, A. Orazgulyýew, G. Gurbangulyýew, O. Aşyrow, A. Kaşaňow, H. Geldiýew, A. Öwezow TÄsin matematikanyň syrlary

5. Oýlanyp ýatdan bir san belläň!
Meniň aýdýan amallarymy üns bilen ýerine ýetiriň, 
men bolsa siziň hasaplamalaryňýzyň netijesini aýan 
ederin. 
1. Noldan tapawutly 10­dan kiçi bir sany ýatdan 
belläň. Ony 3­e köpeldiň, netijesine 2­ni goşuň soňra 
3­e köpeldiň, netijesine ýatdan bellän sanyňyzy goşuň. 
8. Sargyt 6

---

114
Netijäniň birinji sifrini çyzyň. Galan sanyň üstüne 2­ni 
goşuň. Alnan jemi 4­e bölüň. Paýyň üstüne 19­y goşuň. 
Siziň hasaplamalaryňyzyň netijesi 21­e deň boldy.
2. Noldan tapawutly 10­dan kiçi bir sany ýatdan 
belläň. Ony 5­e köpeldiň. Köpeltmek hasylyny ikeldiň 
we onuň üstüne 14­i goşuň. Jemden 8­i aýryň. Netijäniň 
birinji sifrini çyzyň. Galan sany 3­e bölüň we oňa 10­y 
goşuň. Siz 12­ni aldyňyz. 
3. Noldan tapawutly 10­dan kiçi bir sany ýatdan 
belläň we oňa 29­y goşuň, netijäniň ahyrky sifrini 
taşlaň. Galanyny 10­a köpeldiň. Netijesine 4­i goşuň. 
Alnan sany 3­e köpeldiň, netijeden 2­ni aýryň. Siz 
100­i aldyňyz.
4. Noldan tapawutly 10­dan kiçi bir sany ýatdan 
belläň. Ony 5­e köpeldiň. Alnan sany ikeldiň netijesin­
den oýlan sanyňyzy aýryň. Alnan tapawutdaky sanyň 
sifrlerini goşuň. Netijesine 2­ni goşuň. Jemi kwadrata 
göteriň. Alnan sandan 10­y aýryň. Tapawudy 3­e bölüň. 
Siz 37­ni aldyňyz.
5. Noldan tapawutly 10­dan kiçi bir sany ýatdan 
belläň. Ony 25­e köpeldiň, 3­i goşuň. Alnan sany 4­e 
köpeldiň, netijäniň birinji sifrini çyzyň. Galan sany 
kwad rata göteriň. Netijäniň sifrlerini goşuň. Ýene­de 
7­ni goşuň. Şeýlelikde, 16 san alyndy.
6. Ikibelgili sany ýatdan belläň. Oňa 7­ni goşuň. 
110­dan alnan jemi aýryň. Tapawuda 15­i goşuň. Ne­
ti jä ýatdan bellän sanyňyzy goşuň. Alnan sany 2­ä 
bölüň. Netijeden 9­y aýryň. Tapawudy 3­e köpeldiň. Siz 
150­ni aldyňyz. 

---

115
7. 100­den kiçi sany ýatdan belläň. Oňa 12­ni goşuň. 
130­dan alnan jemi aýryň.Tapawuda 5­i goşuň. Netijä 
ýatdan bellän sanyňyzy goşuň. Jemden 120­ni aýryň. 
Tapawudy 7­ä köpeldiň. 1­i aýryň. Galanyny 2­ä bölüň. 
30­y goşuň. Siz 40­y aldyňyz.
8. Noldan tapawutly islendik sany ýatdan belläň. 
Ony ikeldiň, alnan sana 1­i goşuň. Ýene­de alnan sany 
5­e köpeldiň. Ahyrky sifrden başga ählisini taşlaň. Ga­
lan sifri öz­özüne köpeldiň. Netijede, alnan sanyň sifr­
lerini goşuň. Siz 7­ni aldyňyz. 
9. 100­den kiçi sany ýatdan belläň. Oňa 20­ni goşuň. 
170­den bu alnan sany aýryň. Galan sandan 6­ny aýryň. 
Tapawuda ýatdan bellän sanyňyzy goşuň. Alnan sanyň 
sifr lerini goşuň. Alnan jemi öz­özüne köpeldiň. Netije­
den 1­i aýryň. Alnan sany 2­ä bölüň, soňra 8­i goşuň. 
Siz 48­i aldyňyz.
10. Üçbelgili sany ýatdan belläň. Onuň sagyndan 
ýene­de şol sany gaýtalap ýazyň. Alnan sany 7­ä bölüň. 
Netijäni ýatdan bellän sanyňyza bölüň. Alnan paýy 11­e 
bölüň. Netijäni ikeldiň. Alnan sandaky sifrleri goşuň. 
Siz 8­i aldyňyz.
11. Noldan tapawutly 10­dan kiçi bir sany ýatdan 
belläň. Ony 2 esse ulaldyň we köpeltmek hasylynyň üs­
tüne 1­i goşuň. Alnan sany 5­e köpeldiň, netijeden 2­ni 
aýryň. Alnan tapawudyň üstüne 301­i goşuň. Netijedä­
ki ortaky sifri çyzyň we alnan ikibelgili sanyň üstüne 
3­i goşuň. Siz 37­ni aldyňyz.

---

116