Bajardi: 270-guruh talabasi Ne'matullayeva Muhayyo

xotuk, təyxər, qulun, tכ y, ayg‘’r, biyə, uloq, bəytəl va boshqalar.
3. Ov, baliqchilikka xos atamalar: tor, tuzכ q, qכ pqכ n, qarmכ q,
sanchqi, laqqa, z כg‘ara baloq, keyez, laqqa, chavaq, chortan baliq
kabilar.
4. Ovqat nomlari: כsh, laxchatoppa, g‘ilvindi singarilar.
5.Binokorlikka xos atamalar: bosag‘a, dəhd’z, ship, tכchə, sinch,
ustun, sarrכv, xər’, pכydevכr, qasava, ravaq, mor’, oy, yolok, tכkchə va
boshqalar.

---

6. Uy-ro‘zg‘or buyumlarining nomlari: ləgən, pəq’r, teshə, xurma,
g‘alv’r, chכvl’, tushək, bכl’sh, כlacha, chכpq’, panshaxa va boshqalar.
7. Onomastik so‘zlar.: Mamasכ dioq, sha::r, dacha, Chinכbכd
kabilar.
8.Kiyim-kechak nomlari: chכpon, jelak, maxsi-kכvush kabilar.
Shevalardagi so‘zlar tarkibiga ko‘ra tub va yasama so‘zlarga bo‘linadi:
כyi, enə, yənə, kosek, korek, xoppək, osimli, sanchqi, qכnqon, toshək,
pכydevכr, oq ar’q, əshkədi va boshqalar.

---

Kelajakda
o‘zbek
shevalarining
ko‘p
tomlik
“O‘zbek xalq shevalari lug‘ati”ni tuzishimiz shart.
Albatta, uning tarkibida sinonim, antonim, et-nografik,
leksik-fonetik
dialektal,
leksik-frazeologik,
leksik-
deriva-sion,
morfologik-dialektal
so‘zlar lug‘atlari
bo‘lishi tabiiy holdir. Bunday dilektal lug‘atlar “Rus
dialektologiyasi”da tuzilib, nashr qilingan.

---

O‘zbek shevalari leksik tarkibida ikkita leksik qatlam bor: 1) turkiy leksik qatlam;
2)
o‘zlashgan leksik qatlam. Shevalarda asosiy so‘zlik turkiy leksik qatlamga oiddir: כtə, כpa, yenə,
vכvכ, bכr, kel, ket, tכp, chכp, yכp, qכl.
O‘zbek shevalarida boshqa tillardan o‘zlashtirilgan so‘zlar ancha miqdorni tashkil etadi:
Bunday so‘zlar tilda qabul qilingan bo‘lib, sheva fonetikasi va grammatikasiga xos xususiyatlarni
ham o‘ziga o‘zlashtiradi. Aniqrog‘i, sheva vakili o‘zlashgan so‘zlarga o‘z shevasiga oid bo‘lgan
ba’zi bir xususiyatlarni yuklaydi. Misol: aq’l (aql), amel (amal), opət (ofat), vəs’-yət, qudrət,
dunyə, shər’m (sharm), sh’pכ (shifo), כgoh (ogoh), bələn (baland), dəs (dast), bey (burch),
betכqət, kav’shdכz, dərəx, duterch’, dərəxs’z, xush-xəvər, bədכvlət, כshpaz, ’shq’vכz, əməlpərəs,
chכypur’sh, serhכs’l va boshqalar
.

---

Yangi o‘zlashgan internatsional so‘zlar ham shevalarda ishlatiladi: 
pכezd, məshinə, zavכd, traktכr, gazet, , paltכ, stכl, shakf, bכtinka, 
rכman, teətr, kכlxכz, fəbr’kə kabilar. 
O‘zbek shevalarida omonimlar ham qo‘llanadi: I quraq-laxtak;
II quraq- mayda; III quraq - qamishning qurigani. (Jiz.);
I tapa - balandlik, II tapa - bosh; 
I chaqa - chaqa pul, II chaqa -tuxumdan chiqqan qush, III 
chaqa - aqliy qobiliyati zaif odam;

---

I ulaq - eski, II ulaq - ulama soch;
I qiyiq - durracha, II qiyiq - o‘jar odam;
I botqa - semiz, I botqa - ovqatning bir turi;
I d’m - hech, II d’m - g‘avo dim, III d’m - jim, IY d’m - siqilish; 
I et - go‘sht, II et - ayt; I ul - o‘g‘il, II ul - poydevor;
I jav - yov, II jav - eshikni yop, III jav - non yopmoq;
I suvdaq - suvdek toza, II suvdaq - chiroyli;
II cho‘zma - yupqa ovqat, II cho‘zma - podnyajka.

---

Sheva vakillari nutqida sinonimlar ham ko‘p qo‘llanadi: