Bajardi. A hikmatullayev Qabul qildi. J

Makrciqtisodiy tah]ilning uslub va tamoyillari

Usåuh (approach) — bu bir necha usul va tamoyillar yig'indisi hisoblanibe u]ar orqali tadqiqot maqsadiga erishish yo'llari belgilanadi. Iqtisodiyot nazariyasi {ivojlanishining turii bosqichlarida tadqiqotning turli xil uslublaridan foydalani]gan (formal-logik. dialektik va boshq. ) va hozicda ham ulardan zamonaviy tadqiqotlarda keng foydalanilmoqda.
Iqtisodiy jarayonlarni Lahlil qilishda iqtisodiyot nazariyasi (jumladan mikroiqtisodiyol va mak_roiqtisodiyot) uchun standart hisoblangan dialeklika va mantiqning uslub va tamoyillari qo'llaniladiki, bunday umumiy uslub va tamoyillarga: abstraktlashtirish (mavhumlashlirish), ya 'ni iqtisodiy hodisa va iarayonlarni tadqiq ctish va tushuntirishda modellarni go'llash; dcduksiya va induksiya usullari yoki uiarni birgalikda qo'llash. normativ va pozitiv tahlilni qo'shib olib borish, umumlashtirish, «boshqa omillar o'zgarmas bo'lgandaj> tamoyillaridan foydalanish, iqtisodiy agcntlarning ratsiDnal harakatlari tahmini va boshqalarni kiritishimir. mum kin. Modellashtirish yoki abstraktlashtirish makroiqtisodiy tahlilning asosiy uslubi hisob!anadi va shuning uchun barcha makeoiqtisodiy jaray(mlar modellar orqali o' rganiladi.
Makroiqtisodiy tahlilning asosiy xususiyati shundan uning eng muhim tamoyili umumlashtirish hisoblanadi. Iqtisodiyotning o'zaro bog'liqligi va uning qonuniyatlarini, iqtisodiyotni bir butun darajada o•rganish faqatgina umumlashtirish yoki agregatlash (aggregation) tamoyili orqali amalga oshiriladi. Makroiqtisodiy tahlil agregatlashni talab etadi-

induksiya

tahlil
Makroiqtisodiy tahlilning uslu b va tamoyiUari1
Agregatlash — alohida elementlarni bir butun agregatga birl ashtirishni ifoda]aydi. Agregatlash doirno abstraktlashtiri shga asoslanadi, ya'ni unchalik ahamiyatga ega bo'lmagan jihatlarni chiqarib tashlab, ahamiyntga molik bo'lgan iqtisodiy jarayon va hodigalarning qonuniyatlarini ajratib ko'rsatish demakdir. Agregatlash: makroiqtisodiy agene!ar, makmiqtisodiy bozorlar, makroiqtisodiy bog 'liqliklar, makroiqtisodiy ko'rsatkichlarni ajratib ko'rsatisb imkonini beradi.

iqtisodiy agentlarning nisbatan tipik harakatiga asoslangan agregatlash to ⁱ rtta rnakroiqtisodiy agentlarni ajratib beradi: uy xo'jaliklari; firmalar•, davlat; chet el sektori.
Bazordami agregaflash (aggregation markets) har bir alohida tkjzorda amal qi]uvchi qonuniyatlarni aniqlash. ya'ni: talab va taklif shak]lanishi xususiyatlarini va har bir bozorda uning muvozanat shartlarini tadqiq etish; talab va taklif nisbatlari asosida muvozanat narx va muvozanat hajmni aniqlash: har bir bozorda muvozanat o'zgarishi oqibatlarini tahlil etish maqsadida amalga oshiriladi.
Bozorlarni agregatlash to'rtta makroiqtisodiy bozorni ajratish imkonini beradi:

• 
  tovar va xizmatlar bozori (real bozor)•, moliyaviy bozor (moliyûviy àktivlar bozori)',
  
• 
  iqtisodiy œsurslar boz.0ïi;
  
• 
  valuta bozori.
  

Makroiqtisodiy agentlar va bozorlar2
Ekzogen va endogen o'zgaruvchan ko'rsatkichlar. Har qanday model (nazariya, tenglama, grafik) real borliqning sodda va abstrakt ko' rinishi hisoblanadi, chunki tadqiqot o'tkazishda barcha elemcntlarni bir vaqtning o'zida barchasini hisobga olish Inushkul masala hisoblanadi. Shuning uchun har qanday makroiqtisodiy nwdclni absolyut deb hisoblash mumkin emas. Bunday makroiqtisodiy modellar barcha mamlakatlar uchun bir vaqtning o'zida bir xil Lo'g'ri javob berish imkonini hermaydi. Ammo hunday «urnurniylashtiriloan» modellar orqali bandlik. ishlab chiqarish, innatsiya. investitsiya. iste'mo\, foiz stavkasi.
valuta kursi kabi ichki (endogen) iqtisodiy ko 'rsatkichlarni boshqarishning kompeks muqobil usullari aniqlanadi.
quyidagi buyruqlar orqali topiladi: ”Quick” —+ ”Equition Estimatian". Olingan natijalar asosidajarayon prognozlashtiriladi.