Bajardi: “Fizika” yo’nalishi 19. 10-guruh talabasi Kamolova Durdona Ilmiy rahbar

Kurs ishining dolzarbligi.Betta yemirilishlarva betta turg’unliklar natijasida turli xil tajribalar o’tkaziladi,. Shuni inobatga olgan holda mavzuning dolzarbligi kelib chiqadi.
Kurs ishining maqsad va vazifalari.
Ushbu kurs ishida oldinga qo’yilgan maqsad va vazifalari” Qobiqli modelga ko’ra alfa va beta yemirilishi, Tabiy radiaktivlar, Alfa va beta parchalanish qonunlari, Alfa va Gamma nurlari, Yadro nurlanishni, Ionizatsiya energiya yo’qotish. Kabilar xaqida ma’lumot berilgan.
Kurs ishining izlanish ob’ekti . Kurs ishi referativ-uslubiy xarakterga ega bo’lgani uchun ilmiy yangilik qilinmagan. Mavzuga oid bir nechta adabiyotlardan ma’lumotlarni to’plash tahlil qilish va misollarga tatbiq qilishdan iborat.
Kurs ishining amaliy ahamiyati. Kurs ishing amaliy ahamiyati shundaki, bundagi ma’lumotlar o’quvchiga fizika fanida turli izlanishlar, tajribalar qilishda ko’maklashadi. Betta yemirilishlar va betta turg’unlik mazvusi “Atom yadrosi va elementar zarralar “ fanida muxum xisoblanadi.


I.BOB Alfa va beta yemirilishlar

Bu bobda alfa va betta yemirilishlarni xususiyatlarini, qobiqli modelga ko‘ra, yadro beta-yemirilish ehtimolligini aniqlash, beta-yemirilish izobar yadrolar o‘rtasida ro‘y berishi xaqida ma’lumotlar berilgan. Yana yadroning qobiqli modeli yadrolarda uchraydigan izomer holatlami va izomer yadrolaming to‘p-to‘p bo‘lib uchrashini, ya’ni “izomer orolchalar bo‘lishini tushuntirilgan.

Ko'rinmas nurlar yorug'likni, ionlashtiruvchi gazlarni chiqarishi, noaniq to'siqlarga kirib, fotosurat plitalarini yoritishi aniqlanishi,tabiiy radioaktivlik nafaqat uranga, balki boshqa ko'plab og'ir elementlarga ham xosdir - dengiz anemoni, polonyum, radiatsiya, toriy va boshqalar haqida qisqacha malumotlar keltirilgan.
Β-zarracha chiqqanda yadro zaryadi bittaga ko'payadi va massa deyarli o'zgarmasligi, shunday qilib, parchalanish natijasida radioaktiv element atom raqamiga ega, bitta birlik katta va massasi bir xil bo'lgan boshqa elementga aylanishi yoritilgan.
Alfa parchalanishda, Davriy tizimdagi element massa sonini o'zgartirmasdan bitta sonni o'ngga siljitadi.
Β-parchalanish sxemasi:
Masalan:
Alfa zarrachasi chiqqanda yadro zaryadi ikki birlikka, massa soni esa 4 birlikka kamayishi tushuntirib berilgan.