Bajardi: Nodirov. E qabul Qildi: Xamrayev. O

Mavzu: O'zbekistonda savdo vositachilik faoliyatiga hizmat qiluvchi bozor infratuzilmasining rivojlanishi

Bajardi: Nodirov.E

Qabul Qildi:Xamrayev.O

Bozor Infratuzilmasi fanidan

Taqdimot

Reja:

Kirish

1. Savdo vositachlik faoliyati va uning iqtisodiyotdagi o’rni.

2. Savdo vositachlik faoliyatining turlari va usullari.

3. Savdo vositachlik faoliyatida bozor infratuzilmasining O’rni.

Xulosa.

Foydalanilgan Adabiyotlar.

Kirish

Tijorat faoliyati iqtisodiy jihatdan savdoga nisbatan kengroq tushunchadir, savdo asosida doimo tijorat yotsada, lekin har qachon ham tijorat faoliyati faqat savdo bilan boqliq bo‘lavermaydi. Ko‘pincha yuridik shaxslar tijorat faoliyati sohasida tayyorlov, ishlab chiqarish, qurilish, investitsion va boshqa tadbirkorlik faoliyatining murakkab majmuasini amalga oshiradilar. Savdo vositachlik Faoliyatining muxim jixatlaridan bo’lgan maxsulotning ishlab chiqarish jarayonidan istemolchiga yetib kelishigacha tashish, saqlash, sotish jarayonlarini barqaror tashkil etish orqali maxsulotni tezda yaqin masofaga sotish firmalarning asosiy maqsadlaridan biri hisoblanadi

Savdo vositachlik faoliyati va uning iqtisodiyotdagi o’rni.

Savdo vositachlik bozor iqtisodiyotining judda muhim va ajralmas qismidir. Vositachilar bitim tuzuvchi tomonlarni bog’lo’vchilar hisoblanadilar. Ular tashish, saqlash, sug’urtalash, sotish va boshqa soxalarda faoliyat ko’rsatadilar.

Vositachilar sifatida alohida jizmoniy va yuridik shahslar faoliyat ko’rsatishi mumkin. Vositachilar buyurtmachi nomidan Faoliyat ko’rsatadi va shuning evaziga mukofot oladilar. Brokerlar , dillerlar, komisionerlar, konsignatorlar, maklerlar, savdo va sanoat agentlari vositachilar hisoblanadi.

Tovarlar harakatini rejalashtrish

Sotish

Tovar

Tovarlar

Tovarlar

Tovarlar

Vositachilik firmasi –tovarni ishlab chiqaruvchisi va istemolchisi o’rtasida turuvchi va uning savdosida ishtirok etuvchi tijorat korxonasidir.

Vositachilik firmasi –tovarni ishlab chiqaruvchisi va istemolchisi o’rtasida turuvchi va uning savdosida ishtirok etuvchi tijorat korxonasidir.

Vositachilarni jalp etishdan maqsad – savdo faoliyatining samaradorligi oshirishdir va ular tovarlarni keragli yerga yetkazib boradi, qadoqlaydi, saralaydi, tovarlarni asortimentlarga ajratadi, tovarlarni bozor talablariga moslashtrishga harakat qiladi.

Vositachilar quydagilarga qarab turlarga ajraladi

Kimning

Kimning

Rivojlangan xorijiy mamlakatlar tajribasiga ko’ra savdo vositachlik faoliyati quydagi turlari mavjud

Dillerlik

Kommission

Agentlik

O’z obyekti jihatidan bozorlar quydagi turlarga bo’linishi mumkin

Istemol

Ishlab

Ish

Moliya

Intelektual

Istemol tovarlari bozori

Kishilarning tirikchligi uchun zarur bo’lgan tovarlar va xizmatlar bozoridir. Bu bozorda keng istemol buyumlari, madaniy maishiy va komunal xizmatlar oldi sotdisi olib boriladi

Bunday bozorlarga magazinlar, supermarketlar, savdo uylari, dokon, oshhona har xil ustahonalar, salonlar dehqon va buyum bozorlari kiritish mumkin.

Ishlab chiqarish resruslari va vositalari bozori

Ishlab chiqarish uchun zarur bo’lgan resruslar bozori. Bu bozorda ulgurji savdo-sotiq sodir bo’ladi maskur bozor savdo uylari, savdo firmalari , birjalar faoliyatida namoyon bo’ladi bunday bozorlarda resrusga talabgorlar resrus yetkazib beruvchilar bilan shartnoma asosida aloqa qiladilar.

Bu bozor bosh bo’g’ini tovar xom ashyo birjasi hioblanadi.

Ish kuchi oldi sotdisi olib boriladigan bozor.

Ish kuchi maxsus tovar bolganligidan uning bozori o’z hususiyatiga ega. Ish kuchi insonning ishlash qobilyati. Agar oddiy tovar sotilganda uning egasi o’zgarsa, ishchi kuchi necha martda sotilmasin o’z egasi bilan qoladi. Chunki u inson.

Mehnat bozori mehnat birjalari, ishchi yollovchi vositachi firmalardan, bevositaishga jalb etuvchi korhonalarning o’zidan iborat. Sharqga hos bo’lgan tartibsiz mehnat bozori bu mardikor bozoridir.

Moliya bozori

Moliyaviy resruslarga aylangan pul mablag’lariva ularga tenglashtirilgan qimmatliqog’ozlar bozoridir. Moliya bozori tarkibiga kredit bozori, qimatli qog’ozlar bozori va valyuta bozoridan iborat.

Valyuta auksioni, kredit pullar auksioni, banklar, moliya kompaniyalari, fond birjalari va boshqalarning faoliyati bu bozorning yaqqol namunasidir.

Taqsimot kanalining quydagi bosqichlarda bo’ladi

• Nol bosqichli kanal- bevosita ishlab chiqaruvchi va istemolchilardan iborat. Ishlab chiqaruvchi istemolchilarga o’z tovarlarini ko’chma savdo, jo’natish yo’li bilan yoki o’z firma do’konlari orqali sotadi.
• Bir bosqichli kanal- u o’z ichiga ishlab chiqaruvchi, vositachi va istemolchini qamrab oladi.istemol bozorida odatda , buvositachi chakana savdogar, sanoat mahsulotlariga oid tovarlar bozorida agent yoki broker hisoblanadi.
• Ikki bosqichli kanal- u o’z ichiga ishlab chiqaruvchi, ikki vositachi va istemolchini qamrab oladi. Istemol tovarlari bozorida chakana va ulgurchi savdogarlar shunday vositachilar hisoblanadi. Sanoat mahsulotlari bozorida ular disterbyuter va diller deb ataladi.
• Uch bosqichli kanal- u o’z ichiga ishlab chiqaruvchi, uchta vositachi va istemolchini qamrab oladi. U yirik ulgurchi savdogardan tovar sotib olib, so’ngra yirik ulgurchi savdogar hismat ko’rsatmaydigan kichik chakana savdo korxonasiga sotadi.

Foydalanilgan Adabiyotlar

• Karimov I.A. Jahon moliyaviy iqtisodiy inqirozi. O’zbekiston sharoitida uni bartaraf etish yo’llari va choralari. Toshkent “O’zbekiston” 2009.
• Karimov I.A. O’zbekiston iqtisodiy islohotlarni chuqurlashtrish yo’lida Toshkent “O’zbekiston” 1995.
• Normatov M.J. Jahon moliyaviy iqtisodiy inqirozi sharoitida mamlakatimiz qishloq infratuzilmasini rivojlantirilishi. Toshkent “Meriyus” 2010
• Salimov B.T, O’rolov N.I. Qishloq xo’jaligi infratuzilmasi iqtisodiyoti. Toshkent O’zbekiston yozuvchilar uyushmasi adabiyot jamg’armasi nashriyaoti. 2004