Bajardi: ta’lim yo‘nalishi guruh Qabul qildi: Toshkent 2022 Mavzu

2. Ilova sathi protokollari
OSI tarmoq modelining yuqori (7) qatlamining protokoli, tarmoq va 
foydalanuvchi o'rtasidagi o'zaro ta'sirni ta'minlaydi. Qatlam foydalanuvchi ilovalariga 
ma'lumotlar bazasi so'rovlarini qayta ishlash, fayllarga kirish, elektron pochtani 
yo'naltirish kabi tarmoq xizmatlariga kirish imkonini beradi. Shuningdek, u xizmat 
ma'lumotlarini uzatish uchun javobgardir, ilovalarni xatolar haqida ma'lumot bilan 
ta'minlaydi va taqdimot qatlamiga so'rovlar yaratadi. Misol: NTP, DHCP, BOOTP. 
3. NTP protokoli 
NTP nima – NTP butun tarmoq infratuzilmasi, jumladan serverlar, kalitlar, 
marshrutizatorlar, xost-mashinalar, simsiz ulanish nuqtalari, uzluksiz quvvat manbalari 
(UPS) va boshqalar bo'ylab vaqtni sinxronlashtirish uchun mo'ljallangan. 
NTP sukut bo'yicha manba va maqsad uchun UDP 123 portidan foydalanadi. 
NTP tarmog'i odatda o'zining asl vaqtini Internetda mavjud bo'lgan GPS yoki 
atom soatlari kabi nufuzli vaqt manbasidan oladi. Keyin NTP mahalliy tarmoq ichida 
vaqtni taqsimlaydi. NTP sozlangan qurilma avtomatik ravishda eng past qatlam 
raqamiga ega NTP serverini tanlaydi. 
Ushbu algoritmning soddaroq bajarilishi SNTP, Simple Network Time Protocol 
deb nomlanadi. U o'rnatilgan tizimlar va yuqori aniqlikni talab qilmaydigan 
qurilmalarda, shuningdek, maxsus vaqt dasturlarida qo'llaniladi. 
 

---

NTP rejimlari: 
Server. Tarmoqdagi mijozlarga aniq vaqt ma'lumotlarini taqdim etadi. 
• 
Mijoz (mijoz). Vaqtni NTP serveri bilan sinxronlashtiradi. Ushbu rejim fayl 
serverlari, mijoz ish stantsiyalari va boshqa qurilmalar uchun eng mos keladi. 
• 
Tengdosh qurilmalar (tengdoshlar) . Ushbu rejimdagi qurilmalar faqat 
vaqtni sinxronlashtirish ma'lumotlarini almashadilar. 
•