Bajardi: Vahobov a tekshirdi

Nosinusoidal davriy funksiyalar shakllarini tavsiflovchi koeffitsiyentlar
Elektroenergetikada nosinusoidal davriy tok va kuchlanishlarni baholashda uchta koeffitsiyentdan foydalaniladi.

1. Shakl koeffitsiyenti - funksiya effektiv qiymatini uning o'rtacha qiymatiga nisbati bilan aniqlanadi:

, sinusoidal uchun .

2. Amplituda koeffitsiyenti - funksiyaning maksimal qiymatini uning effektiv qiymatiga nisbati bilan aniqlanadi:

, sinusoidal uchun .

3. Buzilish koeffitsiyenti nosinusoidal funksiya birinchi (asosiy) garmonikasi effektiv qiymatini funksiyaning effektiv qiymatiga nisbatiga teng:

, sinusoidal uchun .

Masalan, kuchlanish va tok uchun,

.

Buzilish koeffitsiyenti 1 dan qancha kam farq qilsa, bu funksiya sinusoidaga shuncha yaqin. Bu koeffitsiyent sanoat korxonalarida 5% dan oshmasligi kerak.

Masala: Nosinusoidal tokning o'zgarish grafigi 4.6-rasmda tasvirlangan. Amplituda va shakl koeffitsiyenti aniqlansin.

Yechish: Tok egri chizig'i absissa o'qiga nisbatan simmetrik bo'lganligi sababli uning effektiv va modul bo'yicha o'rtacha qiymatlarini aniqlash uchun funksiyani 0 dan oraliqda integrallaymiz. Bu oraliqda tok qonuniyat bilan o'zgaradi va uning effektiv qiymati:

Tok modulining o'rtacha qiymati:

Shakl koeffitsiyenti:

Amplituda koeffitsiyenti:

Adabiyotlar:
1. Amirov S.F., Yoqubov M.S., Jabborov N.G‘. Nazariy elektrotexnika: Oliy o’quv yurtlari talabalari uchun darslik. – Toshkent: ToshTYMI, 2016. – 481 b.

2. Charles. K. Alexander and M.N.O. Sadiku. Fundamentals of Electric circuits. New York, 2012. – 1217 p