Bajardi: Zulfiqorov. R tekshirdi: Yo’ldasheva. N

Marketing xo‘jalikning ma’lum bir tarmog‘iga, masalan, ishlab chiqarishga yoki savdoga taalluqli deb o‘ylash noto‘g‘ri bo‘lur edi. U bozorga xizmat ko‘rsatuvchi barcha xo‘jalik subyektlarini o‘z ichiga oladi va ulardan birgalikda va yaxlit (kompleks) foydalanilganda, birgalikdagi faoliyatning so‘nggi natijasi uchun umumiy strategik yo‘nalishi mavjud bo‘lgan holdagina uning vosita va usullari samarali natija beradi. Bizning iqtisodiyotimiz sharoitlaridan kelib chiqqan holda, bunday natijalar quyidagilar bo‘lishi mumkin: bozor va milliy iqtisodiyot manfaatlaridan kelib chiqqan holda iste’mol tovarlari ishlab chiqarish va xizmatlarni tashkil qilish, tovar aylanishi miqdori va tarkibini shakllantirish, bozor talablari nuqtayi nazaridan milliy iqtisodiyotning istiqbolini aniqlash va hokazolar. Marketingli yondashish, markazdan turib boshqarish va rejalashtirishdan nima bilan farq qiladi? Bunda korxona va tashkilotlarning ish amaliyotida bozor talabi umuman hisobga olinmas edi. Marketing esa sotish uchun taklif qilinayotgan tovarning ham, unga almashinadigan va aholining turlicha bo‘lgan tabaqalarining daromadlariga asoslangan pul oqimining ham aniq manzili bo‘lishini talab qiladi. Markazlashtirilgan rejalashtirishdagi yalpi-qiymatli yondashuv pul va ayniqsa, tovar masalasini hech qanday boshqarmaydi, aksincha, uni ma’nosiz o‘rtacha xaridor deb ataluvchi xaridorga yo‘naltiradi. Hattoki, yetarli imkoniyatlar mavjud bo‘lgan holda ham, talab va taklif orasida muvozanat bo‘lmaydi, chunki korxonalar shunday sharoitda faoliyat ko‘rsatadiki, ular uchun bozor talablariga moslashishning keragi yo‘q bo‘lib qoladi. 

• Marketing xo‘jalikning ma’lum bir tarmog‘iga, masalan, ishlab chiqarishga yoki savdoga taalluqli deb o‘ylash noto‘g‘ri bo‘lur edi. U bozorga xizmat ko‘rsatuvchi barcha xo‘jalik subyektlarini o‘z ichiga oladi va ulardan birgalikda va yaxlit (kompleks) foydalanilganda, birgalikdagi faoliyatning so‘nggi natijasi uchun umumiy strategik yo‘nalishi mavjud bo‘lgan holdagina uning vosita va usullari samarali natija beradi. Bizning iqtisodiyotimiz sharoitlaridan kelib chiqqan holda, bunday natijalar quyidagilar bo‘lishi mumkin: bozor va milliy iqtisodiyot manfaatlaridan kelib chiqqan holda iste’mol tovarlari ishlab chiqarish va xizmatlarni tashkil qilish, tovar aylanishi miqdori va tarkibini shakllantirish, bozor talablari nuqtayi nazaridan milliy iqtisodiyotning istiqbolini aniqlash va hokazolar. Marketingli yondashish, markazdan turib boshqarish va rejalashtirishdan nima bilan farq qiladi? Bunda korxona va tashkilotlarning ish amaliyotida bozor talabi umuman hisobga olinmas edi. Marketing esa sotish uchun taklif qilinayotgan tovarning ham, unga almashinadigan va aholining turlicha bo‘lgan tabaqalarining daromadlariga asoslangan pul oqimining ham aniq manzili bo‘lishini talab qiladi. Markazlashtirilgan rejalashtirishdagi yalpi-qiymatli yondashuv pul va ayniqsa, tovar masalasini hech qanday boshqarmaydi, aksincha, uni ma’nosiz o‘rtacha xaridor deb ataluvchi xaridorga yo‘naltiradi. Hattoki, yetarli imkoniyatlar mavjud bo‘lgan holda ham, talab va taklif orasida muvozanat bo‘lmaydi, chunki korxonalar shunday sharoitda faoliyat ko‘rsatadiki, ular uchun bozor talablariga moslashishning keragi yo‘q bo‘lib qoladi.