Bandlikni davlat tomonidan tartibga solish iqtisodiy mexanizmini takomilllashtirish holatining tahlili

1.3. Yangi ish o`rinlarini tashkil etishni xisobga olish usullari
Aholi bandligini ta`minlash jamiyat ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishining eng muhim iqtisodiy xususiyatlardan biri hisoblanadi va iqtisodiyotda alohida ahamiyatga ega. O`zbekistonda aholini ta`minlashni yanada yaxshilash va farovonligini oshirishning eng muhim yo`nalish sifatida kichik biznes va xususiy tadbirkorlik, xizmat ko`rsatish va kasanachilik sohalarini qo`llab-quvatlash va rivojlantirishni rag`batlantirish bo`yicha ishlar amalga oshirlmoqda.
O`zbekiston Respublikasi Mehnat va aholini ijtimoiy muhofaza qilish vazirligi, Iqtisodiyot vazirligi hamda Davlat statistika qo`mitasi hamkorlikda 2010-yil mamlakatimizda “Yangi ish o`rinlarini tashkil etish va aholi bandligini ta`minlash dasturiga asosan ish o`rinlarini hisobga olish va monitoringini yuritish tartibi”ni tasdiqladi
Ushbu tartib hududiy va tarmoq yangi ish o`rinlarini tashkil etish va aholi bandligini ta`minlash dasturi doirasida ish o`rinlarini tezkor va statistik hisobini yuritish va monitoring mexanizni tartibga soladi.
Ushbu Tartibda qo`lanilgan asosiy tushunchalar:

1. 
   Ish o`rni – muayyan kasbdagi bir xodimning mehnat vazifalarini amalga oshirishi uchun moslashtirilgan va ishni bajarish uchun ishlab chiqarish vositalari, mehnat qurollari bilan jihozlangan joy;
   
2. 
   Ish o`rinlari quydagilar hisobiga tashkil etiladi:
   

• 
  Yirik ishlab chiqarish ob`yektlarini yangisini ochish, kengaytirish va rekonstruksiya qilish orqali;
  
• 
  Tarmoqlarda yangi kichik korxona va mikrofirmalarni ochish orqali;
  
• 
  Yuridik shaxs bo`lmasdan yakka tadbirkorlikni rivojlantirish orqali;
  
• 
  Korxona va tashkilotlarda kasanachilik, hunarmandchilikda va oilaviy biznes sohasida yangi ish o`rinlarini tashkil etish orqali;
  
• 
  Aholi punktlarini obodonlashtirish, ishlab chiqarish va infratuzilmasini rivojlantirish orqali;
  
• 
  Faoliyat yuritmayotgan korxonalarni ishlashini ta`minlash orqali;
  
• 
  Dehqon va fermer xo`jaliklarida chorvachilik, dehqonchilik, parrandachilik, asalarichilik, baliqchilik va boshqa qishloq xo`jaligi mahsulotlari yetishtirishni rivojlantirish va kengaytirish orqali.
  

Agar ish o`rinlari tezkor va statistik hisobotda ko`rsatilgan bo`lsa, haqiqatda yaratilgan hisoblanadi. Hisob davri – oy, chorak va yillik bo`ladi.
Yangi ish o`rinlarini tashkil etish quyidagicha hisobga olinadi:

• 
  Ushbu Tartibga binoan korxona va tashki,otlar tomonidan taqdim etilgan tezkor ma`lumotlar;
  
• 
  Korxona va tashkilotlar tomonidan taqdim etiladigan davlat statistika hisobotlari ma`lumotlari;
  
• 
  Tuman (shahar) hokimliklari mahsus ishchi guruhlari tomonidan tanlama monitoring natijalari asosida.
  

Ushbu ma`lumotlar hududlar, tarmoqlar va korxonalar bo`yicha umumlashtiriladi.
Tuman (shahar) Bandlikka ko`maklashish va aholini ijtimoiy muhofaza qilish markazlari tezkor ma`lumotlarni quydagi yo`nalishlarda amalga oshiriladi:

• 
  Hokimiyatlarning tadbirkorlik sub`yektlarini ro`yxatga olish bo`limlari tomonidan yangi tashkil etilgan yuridik va jismoniy shaxslarni hisobga olish orqali;
  
• 
  Hisobot davrida korxona va tashkilotlarining yangi ish o`rinlarini yaratilganligi bo`yicha ma`lumotnomasi;
  
• 
  O`z-o`zini boshqarish organlarining oilaviy biznes va hunarmadchilikni tashkil etganlar bo`yicha ma`lumotnomasi;
  
• 
  Hokimyatlarining yangi tashkil etilgan dehqon, fermer xo`jaliklari va shaxsiy tamorqa xo`jaliklari bo`yicha ma`lumotlari;
  
• 
  Bandlikka ko`maklashish va aholini ijtimoiy muhofaza qilish markazlaridan qoramol boqish, shaxsiy tomorqa xo`jaligini yuritish bo`yicha ro`yxatga olinganlar to`g`risidagi ma`lumotlari;
  
• 
  Yirik tashkilotlarning investitsiya va lokalizatsiya dasturlari doirasida Mehnat va aholini ijtimoiy muhofaza qilish boshqarmalari va Iqtisodiyot boshqarmalarining yangi ish o`rinlarining yaratilganligi bo`yicha ma`lumotlar.
  

Dastur aholining keng qatlamlari bozor jarayonlarida ishtirokini davlat tomonidan har tomonlama qo`llab-quvvatlash asosida to`rtta yo`nalishlar bo`yicha:

• 
  Kichik biznesni faol rivojlantirish hamda ishlashi uchun, ayniqsa qishloq joylarida;
  
• 
  Bozor infratuzilmasini va sharoitlarini tashkil etish;
  
• 
  Davlatning qo`llab-quvvatlash chora-tadbirlari;
  
• 
  Moliyaviy ta`minot va tashkiliy chora-tadbirlar amalga oshirila boshladi.
  

Ushbu tartibga ko`ra kamchiliklar va boshqa holatlar yuzaga kelganda ular muhokama qilinib, kerakli qarorlar qabul qilinadi.
Tashkil etilgan yangi ish o`rinlarini hisobga olish, umumlashtirish va ma`lumotlarni taqdi etish tartibi quyidagi jadvalda keltirilgan (1.3.1-jadval)