Bank faoliyati indd

«A» Bank depozitlarining passivlar hajmidagi salmog‘i
(foizda)
Depozitlarning turi
2009 y.
2010 y.
2011 y.
2011-yilda 2009-yilga 
nisbatan o‘zgarishi, punkt
Passivlar-jami
100,0
100,0
100,0
X
Shu jumladan:
– depozitlar
43,2
14,8
12,2
-31,0
Kapitalning o‘sishi esa, tahlil qilingan davr mobaynida 418,3 foizni 
tashkil qildi. Tijorat banklarining kapital bazasini o‘rganish natijalari shuni 
ko‘rsatayaptiki, respublikamizdagi yirik tijorat banklarining kapitali, aso-
san, zaxira kapitalining o‘sishi hisobiga ta’minlanmoqda. Zaxira kapitali ning 
yuqori sur’atlarda o‘sishi esa, o‘z navbatida, devalvatsiya zaxirasining o‘sishi 
hisobiga ta’minlanmoqda.
Rivojlangan industrial davlatlar bank amaliyotida kapitalning bank pas-
sivlari umumiy hajmidagi salmog‘ining o‘rtacha darajasi 5-6 foizni tashkil 
etadi. Chunki kapital tijorat banki faoliyatini moliyalashtirishning nisbatan 
qimmat shakli hisoblanadi. Banklararo kreditlarning foiz stavkasi depozit-
larning foiz stavkasiga nisbatan yuqori bo‘lganligi sababli, ular ham tijorat 
banklari faoliyatini moliyalashtirishning nisbatan qimmat shakli hisoblanadi. 
Shuning uchun ham mazkur mamlakatlarning bank amaliyotida muddatli de-
pozitlar va aholining muddatli omonatlarini keng ko‘lamda jalb qilish amali-
yotiga katta e’tibor beriladi. Bu borada, ayniqsa, Yaponiya tijorat banklari ning 
tajribasi katta amaliy ahamiyatga egadir. Buning boisi shundaki, Yaponiya 
tijorat banklari balansining passivida salmog‘iga ko‘ra birinchi o‘rinni aholi-
ning muddatli omonatlari egallaydi.
«B» misolida depozitlarning sifat ko‘rsatkichlarini, shu jumladan, ular-
ning passivlar umumiy hajmidagi salmog‘ini tahlil qilamiz.
«B» bankda 2009–2011-yillar mobaynida transaksion depozitlarning 
umumiy hajmidagi salmog‘ini sezilarli darajada pasayishi yuz berdi. Ush-
bu pasayish, asosan, muddatli depozitlarning umumiy hajmidagi salmog‘ini 
yuqori sur’atlarda o‘sishi hisobiga yuz berdi.

---

58
4.5-jadval