Banklar va ularning roli. Bank operatsiyalari

Bajaradigan operatsiyalariga qarab tijorat banklar - universal va maxsus banklarga bo`linadi.

Segmentlangan bank to`zilmasi tijorat va nobank kredit tashkilotlariga faoliyat muhitini (operatsiyalarini) qat`iy qonuniy tomonidan chegaralab ko`yilishini bildiradi. Bunday xolat xozirda AQSh, Yaponiya, Kanada kabi davlatlarda mavjud bo`lib ularda korparativ mijozlarning qimmatli qog’ozlarni chiqarish va joylashtirish operatsiyalari bilan shug’ullanishlari taqiqlanadi. Biroq, bugungi kunda AQSh 1933-yilda qabul qilingan Glass-Stegal qonuni bekor qilinishi kutilmoqda. Ammo, rivojlangan mamlakatlarga bir yoki ikki pog’onali bank tizimi xosdir. Bir pogonali bank tizimi varianti mamlakatda yagona markaziy bank hali mavjud bo`lmasa yoki bitta markaziy bankdan iborat bo`lsagina real (haqiqatda) mavjud bo`lishi mumkin.

Segmentlangan bank to`zilmasi tijorat va nobank kredit tashkilotlariga faoliyat muhitini (operatsiyalarini) qat`iy qonuniy tomonidan chegaralab ko`yilishini bildiradi. Bunday xolat xozirda AQSh, Yaponiya, Kanada kabi davlatlarda mavjud bo`lib ularda korparativ mijozlarning qimmatli qog’ozlarni chiqarish va joylashtirish operatsiyalari bilan shug’ullanishlari taqiqlanadi. Biroq, bugungi kunda AQSh 1933-yilda qabul qilingan Glass-Stegal qonuni bekor qilinishi kutilmoqda. Ammo, rivojlangan mamlakatlarga bir yoki ikki pog’onali bank tizimi xosdir. Bir pogonali bank tizimi varianti mamlakatda yagona markaziy bank hali mavjud bo`lmasa yoki bitta markaziy bankdan iborat bo`lsagina real (haqiqatda) mavjud bo`lishi mumkin.

O`zbekiston Respublikasining «Banklar va bank faoliyati to`g’risida»gi qonunda tijorat banklarining quyidagi operatsiyalari qayd qilingan:

O`zbekiston Respublikasining «Banklar va bank faoliyati to`g’risida»gi qonunda tijorat banklarining quyidagi operatsiyalari qayd qilingan:

Mijozlarning xisob varaqalarini olib borish
Mijozlarga kassa xizmati ko`rsatish
Mijozning topshirig’iga binoan naqd pulsiz hisob-kitoblarni bajarish
Qisqa yoki uzok muddatli kreditlar berish
Shartnoma yoki pullik asosida buyurtmachining topshirig’iga binoan kapital quyilmalarni mablag’ bilan ta`minlash
Bo`sh pul mablag’lari-depozitlarini muomalaga jalb qilish
Axolidan omonatlarni qabul qilish
Faktoring operatsiyalarini amalga oshirish
Lizing operatsiyalarini amalga oshirish
Tijorat banki davlatning hamda boshqalarning qimmatli qog’ozlarini xarid qilish va sotish
Xorijiy valyuta va qimmatli metallarni xarid qilish va sotish
O`z mijozlari uchun kafolat va majburiyatlar berish
Byudjetning kassa ijrosini bajarish
Bank operatsiyalari bo`yicha maslahatlar berish va boshqa operatsiyalar