Banklar va ularning roli. Bank operatsiyalari

Bu banklar asosan o`z mijozlari-savdogarlarga xizmat qilgan, ular o’rtasida naqd pulsiz hisob-kitoblarni olib borgan. Bu banklar o`z mijozlarini monetalar tarkibi buzulishidan zarar ko`rishdan himoya qilishgan. Ular hisoblarni ma`lum summadagi qimmatbaxo metallni ifodalovchi maxsus pul birligida olib borishgan o`zlarining bo`sh pul mablag’lariny jirobanklar davlatga karzga, shaharlarga, chet el savdogarlariga ssuda bergan.

Angliya bank tizimi (XVI asr) yuzaga kelgan va rivojlangan birinchi davlat hisoblanadi. Angliya bankirlari oltin (oltinni saqlab berish) bilan shug’ullanuvchilar (masalan, biz Londonda bank ishini ilk bor rivojlantirgan CHayl’d nomli puldorni aytish mumkin) va savdogarlardan kelib chiqqan.

Qadimgi Gretsiyada pul almashtiruvchi odamlarni “trapezida” (grekcha-stol), Qadimgi Rimda “mensarilar” ( lotincha-stol) deb atashgan.

Qadimgi Gretsiyada pul almashtiruvchi odamlarni “trapezida” (grekcha-stol), Qadimgi Rimda “mensarilar” ( lotincha-stol) deb atashgan.

Dastlabki banklar valyuta ayirboshlash operatsiyalaridan tashqari, odamlarning pul boyliklarini saqlash va omonatchilarga hisob-kitob xizmatlari ko`rsatish bilan ham shug’ullanganlar. Keyinchalik bankerlar shu narsani tushindiki , bankda harakasiz yotgan pullarni ma`lum foiz evaziga berib daromad olish mumkin. Shu tariqa banklarning kredit operatsialari paydo bo`lgan.

Kredit tizimi deb kredit munosabatlar majmuasi va kredit munosabatlarni tashkil kiluvchi va amalga oshiruvchi kredit institutlar yigindisiga aytiladi. Kredit tizimi orkali xukukiy va jismoniy shaxslaryaing vaktincha bo`sh mablag’lari yig’iladi va korxona, tashkilotlarga, davlatga vaktincha foydalanishga beriladi. Kredit tizimi bir necha bo`g’inlardan iborat bo`lishi mumkin. Mablatlarni jalb kilishi va taqsimlanishiga qarab kredit tizimi bo`g’inlari o`z xususiyatlariga ega kiladi. Jahon amaliyotida kredit tizimi o`zinikg tashkil qilinish turiga qarab quyidagi guruxlarga bo`linadi.

Kredit tizimi deb kredit munosabatlar majmuasi va kredit munosabatlarni tashkil kiluvchi va amalga oshiruvchi kredit institutlar yigindisiga aytiladi. Kredit tizimi orkali xukukiy va jismoniy shaxslaryaing vaktincha bo`sh mablag’lari yig’iladi va korxona, tashkilotlarga, davlatga vaktincha foydalanishga beriladi. Kredit tizimi bir necha bo`g’inlardan iborat bo`lishi mumkin. Mablatlarni jalb kilishi va taqsimlanishiga qarab kredit tizimi bo`g’inlari o`z xususiyatlariga ega kiladi. Jahon amaliyotida kredit tizimi o`zinikg tashkil qilinish turiga qarab quyidagi guruxlarga bo`linadi.