Bap new indd

Tayanısh túsinikler: sırǵanap súykeliw, sırǵanap súykeliw kúshi, 
sırǵanap súykeliw koefficienti, domalanıp súykeliw, domalanıp súyke-
liw kúshi, domalanıp súykeliw koefficienti.
µ
d 
= F
s(d)
mg .
r
yamasa
(4)

---

122
Dinamika tiykarları
1. Domalanıp súykeliw kúshin túsindirip beriń. Onıń formulası qalay ańlatıladı?
2. Qorshaǵan átirapıńızda ushırasatuǵın sırǵanap súykeliw hám domalanıp súyke-
liwge mısallar keltiriń.
1. Gorizont baǵıtında turǵan aǵash taxtanıń betinde aǵashtan islengen massası 5 kg 
bolǵan kishkene taxta teń ólshewli sırǵanap baratır. Bul jaǵdayda payda bolǵan 
sırǵanap súykeliw kúshin tabıń. (Usı hám keyingi máselelerde g = 10 m/s
2
dep, 
súykeliw koefficientiniń mánisin temadaǵı kesteden hám tekstten alıń).
2. Gorizont baǵıtında turǵan polat bette polattan islengen massası 10 kg bolǵan 
dene gorizont baǵıtta teń ólshewli sırǵanap baratır. Bunda dene qanday kúsh 
penen tartılǵan?
3. Gorizont baǵıtta turǵan polat bette radiusı 10 sm, massası 3 kg bolǵan polat 
disk teń ólshewli domalap baratır. Bul jaǵdayda payda bolǵan domalap súykeliw 
kúshin tabıń.
4. 3-máselede keltirilgan disk qaptal tárepi menen gorizont baǵıtında jatırǵan polat 
bettiń ústinde teń ólshewli sırǵanap baratır. Sırǵanap súykeliw kúshin tabıń. Onı 
3-máseledegi domalap súykeliw kúshi menen salıstırıń hám juwmaq shıǵarıń.
34-§. SIRǴANAP SÚYKELIW KOEFFICIENTIN 
ANÍQLAW
(3-laboratoriyalıq jumıs)
Jumıstıń maqseti: aǵash sızǵıshtıń ústinde sırǵanap atırǵan taxtanıń súyke-
liw koefficientin anıqlaw járdeminde sırǵanap súykeliw-
ge tiyisli bilimlerdi bekkemlew.
Kerekli ásbaplar: uzın aǵash sızǵısh, ilgekli taxta, dinamometr, tárezi, 
tárezi tasları.
.