Barcha fandan imtihon javoblarini yuklab olish uchun telegram kanalimizga obuna bo‘ling!

3. “Xiroj” atamasiga izoh bering. 
Xiroj, xaraj (arab.) — Yaqin va Oʻrta Sharq mamlakatlarida, jumladan, Oʻrta Osiyoda davlat 
tomonidan undirilgan yer soligʻi. 
5-BILET 
1. Avstriya-Vengriya imperiyasining Yevropa tarixidagi ahamiyati haqida fikr
bildiring. 
Avstriya-Vengriya imperiyasi - Avstriya va Vengriyaning hukmron sinflari o‘rtasidagi bitim 
asosida 1867-yilda Avstriya imperiyasini qayta tuzish natijasida tashkil topgan dualistik 
(birlashgan ikki davlatli) monarxiya. Bu monarxiya: Avstriya (Sis-leytaniya) va Vengriya 
qirolligi (Transleytaniya)dan tashkil topdi. Avstriya tarkibiga Chexiya, Moraviya, Galitsiya, 
Bukovina va boshqa yerlar, Vengriya qirolligiga Slovakiya, Xorvatiya, Transilvaniya va 
boshqa yerlar kirdi. 0‘sha yili yangi konstitu-siya qabul qilindi. Avstriya-Vengriya imperiyasi 
hokimiyatini Avstriya imperatori boshqardi (u Ven-griya qiroli degan unvonga ham ega edi). 
Imperator hokimiyati rasman Avstriyada reyxstag, Vengriyada seym tomonidan cheklandi. 
Butun imperiya bo‘yicha uch minis-trlik: 1) tashqi ishlar; 2) harbiy va dengiz; 3) moliya 
ministrliklari tashkil etildi. Harbiy va dengiz hamda moliya ministrliklari imperiyaning har 
ikki qismida ham mavjud edi. Boshqa minis-trliklar Avstriyada ham, Vengriyada ham 
mustaqil ish yuritgan. 1867 yil bitimiga binoan, Vengriya o‘z parlamentiga, ministrliklariga, 
siyosiy va ma’muriy muxtoriyatga ega bo‘ldi. Birinchi jahon urushida Avstriya-Vengriya 
imperiyasining magiubiyati va milliy ozodlik kurashlari natijasida 1918 yilning oxirida 
Avstriya-Vengriya imperiyasi parchalanib ketdi. Avstriya- Vengriya imperiyasi o‘rnida 
Avstriya, Vengriya, Chexoslo-vakiya davlatlari tuzildi, hududning bir qismi esa Yugoslaviya, 
Ruminiya va Polsha tarkibiga kiritildi. 
2. Periklning davlat boshqaruvi haqida maʼlumot bering. 
Afinada Perikl davri (miloddan avvalgi 5-asr o’rtalari) qadimgi quldorlik demokratiyasining 
namunasi edi. Perikl qonuni bo’yicha hamma ozod aholi ishtirok etadigan Xalq majlisi - oliy 
organ hisoblanar va u barcha muhim davlat ishlarini muhokama qilardi, chek tashlash yo’li 
bilan saylanadigan SOOlar kengashi davlatning ma’muriy-nazorat organi hisoblanar, ijro 
etuvchi oliy hokimiyat 10 strateg kollegiyasi qo’lida edi. „Perikl oltin asri“ deb atalgan yillar 
Afina madaniyatining eng yuksak darajada taraqqiy etgan davri bo’ldi. Bu davrda Afinada 
tarixchi Gerodot, faylasuf Anaksagor, haykaltarosh Fidiy, Esxil, Sofokl va Yevripid kabi 
adiblar yashagan, katta-katta imoratlar- qasrlar vujudga kelgan. Me’morchilik ustalari- Iktin 
va Kallikratlar Fidiy rahbarligida Afina ma’budasi ibodatxonasi - Larfenonii bunyod etganlar. 
Bu kasr kdd. Me’morlik madaniyatining eng yaxshi namunalaridan biri bo’lib qoldi. O’sha 
vaqtlarda Afina yozuvchilarining tili (attika lahjasi) keng tarqalgan va ellinistik davlatlarda 
adabiy til hisoblangan. Periklning butun Yunonistonni Afina ga bo’ysundirishga qaratilgan 
tashqi siyosati yunonlar davlatidagi boshqa guruhlarning qarshiligiga duch keldi. Bu guruxlar 
orasida Sparta boshchiligidagi Peloponnes ittifoqiniyat e’tibori baland edi. Peloponnes ittifoqi 

---