Barkamol avlod – Vatanning baxti sog‘lom avlod uchun
Download 379.06 Kb. Pdf ko'rish
|
- Bu sahifa navigatsiya:
- USHBU SONDA: USHBU SONDA: 8-dekabr – O‘zbekistOn respublikasi kOnstitutsiyasi qabul qilingan kun
- TO‘RTINCHI BET: Obuna – 2015 Sog‘lom avlod uchun | 11
- Konstitutsiya davlatning qiyofasi va nufuzini belgilab beradi. Ana shu qonunlar majmui orqali jahon davlatni davlat, millatni esa millat sifatida tan oladi.
- Germaniyaning “Friedenzdorf Inter neyshnl” tashkiloti yordami bilan Respub likamiz klinikalarida operatsiya qilinib
|
Barkamol avlod – Vatanning baxti SOG‘LOM AVLOD UCHUN Ilmiy-tarbiyaviy, ommabop, bezakli oylik jurnal
“Sog‘lom avlod uchun” jurnali O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 1995-yil 13-aprel 127-sonli qaroriga asosan “Maktabgacha tarbiya” jurnali negizida tashkil etilgan. 1996-yil yanvardan chiqa boshlagan. MUASSISLAR: O‘zbekiston Respublikasi Xalq ta’limi vazirligi, “Sog‘lom avlod uchun” xalqaro xayriya fondi JAMOATCHILIK KENGASHI: Svetlana INAMOVA Tatyana KARIMOVA Ulug‘bek INOYATOV Abdulla ORIPOV Gulnora YO‘LDOSHEVA BOSH MUHARRIR: Muftillo YUSUPOV TAHRIR HAY’ATI: Hidoyat OLIMOVA (mas’ul kotib) Shomirza TURDIMOV Sabohat MIRDJALILOVA Malohat A’ZAMOVA Manzilimiz: 100000. Toshkent shahri, Buyuk Turon ko‘chasi, 41. Telefon 233-18-92 (faks), 233-31-53. E-mail: jlsaumt@mail.ru www.jlsau.uz O‘zbekiston Matbuot va axborot agentligi tomonidan 2007-yil 3-yanvarda 0102- tartib raqami bilan ro‘yxatdan o‘tkazilgan. Jurnal maketi tahririyatning matbaa bo‘limida tayyorlandi. Bosilayotgan materiallardagi ma’lumotlar, dalil va raqamlarning to‘g‘riligi uchun mualliflar javobgardirlar. Tahririyat nuqtayi nazariga mos kelmagan maqolalar tahlil etilmaydi va egalariga qaytarilmaydi. Navbatchi muharrir: Adolat Nurullayeva Musahhih: Gulhayo Naimova Jurnalda M.Amin, M.Nurinboyev, B.Rizoqulov olgan suratlardan foydalanildi. Bosmaxonaga 2014-yil 9-dekabr kuni topshirildi. Ofset usulida chop etildi. Qog‘oz bichimi A-4. Qog‘oz hajmi 4,0 bosma taboq. Nashriyot hisobida 3,8 bosma taboq. Adadi 4909 nusxa. 1702-buyurtma. "SANO-STANDART" MCHJda chop etildi. 100069, Toshkent, Shiroq ko‘chasi, 100-uy.
Sog‘lom avlod uchun |
11 |
2014 2 8-dekabr – O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi qabul qilingan kun Bu yil Konstitutsiyamizning 22 yilligini nishonlaymiz. 22 yil. Kishilik jamiyati tarixi oldida bu katta fursat emas. Nazarimda, kons- titutsiya haqida gapirganda, avvalo, uning falsafasi, maqsad-muddaosi haqida to‘xtalish lozim. Konstitutsiyamizning muqaddimasida- yoq uning bosh maqsad va vazifalari ko‘rsatil- gan, deyish mumkin. Unga ko‘ra, O‘zbekiston hukumati inson huquqlariga va davlat suvere- niteti g‘oyalariga sodiqligini tantanali ravishda e’lon qilib, hozirgi va kelajak avlodlar oldidagi yuksak mas’uliyatini anglagan holda, respub- lika fuqarolarining munosib hayot kechirish- larini ta’minlashga intilib, insonparvar de- mokratik huquqiy davlat barpo etishni ko‘z- lab, fuqarolar tinchligi va milliy totuvligini ta’ minlash maqsadida O‘zbekiston Respubli- kasining mazkur Konstitutsiyasini qabul qildi. Aytish mumkinki, O‘zbekiston Konstitutsi- yasi davlatchiligimizning poydevorini yanada mustahkamladi. Tamaddun tarixi isbot qil- ganki, dunyoda eng katta boylik tinchlikdir. Muhtaram Prezidentimiz aytganidek, tinchlik uchun kurashmoq kerak. Tinchlik hukm sur- gan yerda xotirjamlik, bunyodkorlik, yangilik- ka va yaxshilikka intilish bo‘ladi. Avlodlar aj- dodlarning eng yaxshi an’analarini davom et- tiradi. Yillar o‘tgan sayin bizlarga ana shunday yashash va yaratish ishqini bergan Konstitut- siyamizning, undagi huquqiy me’yorlarning nechog‘lik hayotiy ekanligini chuqurroq ang- lab boraveramiz. Yaqin o‘tmishdagi talato‘plardan o‘zligini yo‘qotmay omon chiqqan xalqimiz bugungi imkoniyatlar qadrini yaxshi anglaydi, albatta. Modomiki, gap yaratilgan sharoitlar, mus- taqillik bergan ne’matlar haqida ketar ekan, shukronalik haqida to‘xtalish lozim. Barcha huquqiy davlatlarda bo‘lgani kabi davlat deb atalgan ijtimoiy-siyosiy tuzilma o‘z fuqarosiga bir paytning o‘zida ham huquq beradi, ham burch yuklaydi. O‘z navbatida, Konstitutsiya- ning 19-moddasida belgilanganidek, O‘zbe- kiston Respublikasi fuqarosi va davlat bir-biri- ga huquqlari va burchlari orqali o‘zaro bog‘liq. Aytish mumkinki, davlat va fuqaro o‘zaro huquqdor va burchdordir. Deylik, davlat bir- lamchi tabiiy huquqimiz – yashash huquqiga munosib sharoit, eng muhimi, tinchlikni barqaror qilib turibdimi, bas, fuqaro ham un- ga munosib xulq-atvorda bo‘lishi talab etiladi. Aks holda, muayyan huquqbuzarlik choralari kuchga kiradi. Masalan, tungi vaqtda, ya’ni KONSTITUTSIYA: HUQUQLAR, ERKINLIKLAR VA BURCHLAR
Konstitutsiya davlatning qiyofasi va nufuzini belgilab beradi. Ana shu qonunlar majmui orqali jahon davlatni davlat, millatni esa millat sifatida tan oladi. Asosiy qonunimiz xalq irodasi va shuurini, ijtimoiy ongi va mada niy darajasini aks ettiradi, zotan, uning tayyorlanishi va muhokama sida butun xalq ishtirok etdi. Konstitutsiya – xalq tafakkuri va ijodi ning mahsulidir. Islom KARIMOV. Sog‘lom avlod uchun |
11 |
2014 3 8-dekabr – O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi qabul qilingan kun soat 23.00 dan 06.00 gacha fuqarolarning osoyishtaligi va dam olishini buzganlik uchun
garlik belgilangan. Yana bir misol: davlat hamma uchun vij- don erkinligini kafolatlaydi. Har bir inson xohlagan dinga e’tiqod qilish yoki hech qaysi dinga e’tiqod qilmaslik huquqiga ega. Ammo bu boshqalar e’tiqodiga hurmatsizlik qilish, uni mensimaslik degani emas. Yoki bo‘lmasa, Konstitutsiyamizning be- takror normalaridan biri – “Oila” bobida ota- onalar o‘z farzandlarini voyaga yetgunlariga qadar boqish va tarbiyalashga, ayni vaqtda voyaga yetgan, mehnatga layoqatli farzandlar o‘z ota-onalari haqida g‘amxo‘rlik qilishga majbur ekanliklari belgilangan. Davlatning asosiy ijtimoiy vazifasi o‘z hu- dudida ham, uning tashqarisida ham fuqaro- larini huquqiy himoya qilish va ularga homiy- lik ko‘rsatishni kafolatlashdir. Kafolat mavjud huquq normalariga rioya qilmay, sodir bo‘lgan huquqbuzarliklarga nisbatan belgilangan sanksiyalarda ham ko‘rinadi. Masalan, Jino- yat kodeksining “Ota-onani moddiy ta’minlash- dan bo‘yin tovlash” deb nomlangan 123-mod- dasiga ko‘ra, “Voyaga yetgan shaxslarning mehnatga layoqatsiz va moddiy yordamga muhtoj bo‘lgan ota-onani yoki ularning o‘rni- ni bosuvchi shaxslarni moddiy ta’minlashdan bo‘yin tovlashi, ya’ni ularni moddiy jihatdan ta’minlash uchun sudning hal qiluv qaroriga binoan undirilishi lozim bo‘lgan mablag‘ni jami bo‘lib uch oydan ortiq muddat mobayni- da to‘lamasligi, eng kam oylik ish haqining ellik baravarigacha miqdorda jarima yoki uch yilgacha axloq tuzatish ishlari yoxud olti oy- gacha qamoq bilan jazolanadi”. Demoqchi bo‘lganimiz, shukronalik hissi ham bizlarga ota-bobolarimizdan o‘tgan. O‘zi- ning ko‘hna o‘tmishi bilan faxrlanish hissi ham bizlarga xos. O‘z oilasining, jamoasining, do‘stlarining, o‘z yurtining sha’nini, shavkati- ni – mening sha’nim, mening shavkatim deb bilish, amalga oshirilayotgan islohotlarda shunchaki kuzatuvchi emas, balki faol fuqa- rolik pozitsiyasida bo‘lish, O‘zbekiston man- faatlari – mening manfaatlarim, mening man- faatlarim – vatanim manfaatlari degan his bi- lan yashash hammamizga nasib qilsin. O‘sib kelayotgan yosh avlodimizga Yurt- boshimiz ta’biri bilan aytganda, ozod va obod Vatan qoldiraylik. Mirodil BARATOV, yuridik fanlari doktori, professor.
Sog‘lom avlod uchun |
11 |
2014 4 Ilm-fan ufqlari Istiqlol yillarida tibbiyot tizimida amalga oshirilayotgan o‘zgarishlar, yangilanishlarda keng qatlamli aholining birdek ishtiroki, faol- ligi va mas’uliyati yuqoriligini ko‘rish mum- kin. E’tiroflisi shundaki, O‘zbekiston tibbiyoti bugungi kunda jahon hamjamiyatida o‘z o‘rni va mavqeyiga ega bo‘lib bormoqda. Shu o‘rin- da tibbiyotning barcha sohalarida bo‘lgani kabi stomatologiya yo‘nalishida ham samarali ishlar olib borilayotganini aytish joiz. Mamla- katimizda har yili o‘tkaziladigan stomatolog- larning xalqaro miqyosdagi ilmiy-amaliy anju- mani, syezd va simpoziumlarida mahalliy so- ha vakillarining ishtiroki, ilmiy izlanishlari, shuningdek, chet tillarda qilgan ma’ruzalari xorijiy mutaxassislar e’tiborini o‘ziga tortib, sohaning yanada ravnaq topishiga turtki bo‘lmoqda. Shunga qaramay, bugungi kunda stomatologiya yo‘nalishida o‘z yechimini ku- tayotgan muammolar ham yo‘q emas. Stomatologiya sohasida yagona markazlash- gan, stomatologiyaning barcha yo‘nalishlari bo‘yicha zamon talabiga javob bera oladigan yetuk mutaxassis kadrlar tayyorlaydigan o‘quv, ilmiy-amaliy, davolash ta’lim markazi- ning mavjud emasligi, shahar va viloyatlarda markazlashgan bolalar stomatologiyasi bo‘yi- cha profilaktika ishlarini yanada isloh qilish hamda rivojlantirish, respublikada yuz-jag‘ jarrohligi sohasini yangi pog‘onaga chiqarish masalalari shular jumlasidandir. 2014-yilning 22-iyul kuni O‘zbekiston Res- publikasi Prezidentining “Toshkent Davlat stomatologiya institutini tashkil etish to‘g‘- risida”gi Qarori qabul qilindi. Bu qarorning e’lon qilinishi stomatologiya sohasiga ko‘rsa- tilayotgan e’tiborning yana bir amaliy ifodasi bo‘ldi. Ushbu sohada mehnat qilayotgan, uning rivojiga hissa qo‘shayotganlar zimmasi- ga bu qaror ulkan mas’uliyat yuklaydi va yangi ilm dargohi ularga har tomonlama ye- tuk, yuqori malakali stomatolog kadrlar tay- yorlashda keng imkoniyatlar eshigini ochib beradi. Qarorning stomatologiya sohasidagi yuqori malakali tibbiyot kadrlarini xalqaro talablar va standartlar darajasida tayyorlashni yanada takomillashtirish, ta’lim jarayonini tashkil qi- lishning zamonaviy talablariga mos keladigan o‘quv va moddiy-texnik bazasini mustahkam- lash va rivojlantirish, ilg‘or axborot-kommu- nikatsiya hamda ta’lim texnologiyalarini joriy etish, bo‘lajak stomatolog-mutaxassislarning nazariy tayyorgarligini amaliy ko‘nikmalar bilan uzviy bog‘lagan holda olib borilishini ta’minlash maqsadida qabul qilinganligi qu- vonarlidir. Ushbu qarorning birinchi bandida Toshkent tibbiyot akademiyasining stomato- logiya fakulteti negizida Toshkent Davlat sto- matologiya institutini tashkil etish, shuning- dek, Andijon, Buxoro va Samarqand Davlat tibbiyot institutlarining stomatologiya fakul- tetlari, Toshkent pediatriya instituti Nukus fi- lialining stomatologiya fakulteti negizida Tosh- kent Davlat stomatologiya institutining res- publika mintaqalaridagi filiallarini tashkil etish stomatologiya sohasining istiqboldagi yo‘na- lishlari maqsadli ekanligini ko‘rsatib turibdi. Qarorning ikkinchi bandida esa Toshkent Davlat stomatologiya institutining maqsad va vazifalari, uning asosiy faoliyatlari, kutilayot- gan natijalar aniq belgilab qo‘yilgan bo‘lib, unga ko‘ra: – zamonaviy talablarga mos keladigan va ilg‘or texnologiyalarni egallagan stomatolog kadrlarni va ilmiy mutaxassislarni tayyorlash; – stomatologiya, yuz-jag‘ jarrohligi sohasi va boshqa yo‘nalishlarda, jumladan, biotex- nologiyalar, hujayra va regenerativ tibbiyot sohalaridagi ilg‘or yutuqlardan foydalangan holda ilmiy-amaliy tadqiqotlar hamda ishlan- malarni amalga oshirish; – institut klinikalari va uning filiallarida aholiga stomatologiya sohasida yuqori mala- STOMATOLOGIYA
TARAQQIYOT BOSQICHIDA Sog‘lom avlod uchun |
11 |
2014 5 Ilm-fan ufqlari kali davolash-profilaktika yordamini ko‘rsa- tish, stomatologik kasalliklar diagnostikasi, profilaktikasi va ularni davolashning ilg‘or usullarini tatbiq etish; – respublikaning oliy tibbiyot ta’limi tizimi- da stomatologiya sohasi bo‘yicha o‘quv jara- yonini tashkil etishda zamonaviy ta’lim tex- nologiyalari asosida axborot va multimediya uskunalaridan foydalangan holda ilg‘or xorijiy tajribani joriy etish; – stomatologiya sohasidagi tibbiyot mu- taxassislari va o‘qituvchilarini tayyorlash, qayta tayyorlash hamda malakasini oshirishni tashkil etish mazkur qarorning mazmun va mohiyati nechog‘lik zarurat ekanligini ko‘rsa- tib turibdi. Toshkent tibbiyot akademiyasi stomatolo- giya fakulteti negizida tashkil etilgan institutga 2014–2015-o‘quv yili uchun uchta yo‘nalishda: terapevtik stomatologiya, jarrohlik stomatolo- giyasi va bolalar stomatologiyasi fakultetlariga 205 nafar talaba qabul qilindi. Ularga 160 dan ziyod professor-o‘qituvchilar, fan doktorlari, fan nomzodlari dars berib, tibbiyotning sto- matologiya yo‘nalishi bo‘yicha chuqur bilim olishlari, sohaning yetuk vakillari bo‘lishlari yo‘lida xizmat qilmoqdalar. Soha vakillarining niyat, maqsadlari mushtarak – inson salomat- ligini muhofaza qilish, o‘sib kelayotgan yosh avlodda stomatologik madaniyatni shakllanti- rish kabi ezgu maqsadlarga qaratilganligi bi- lan ahamiyatlidir. Sog‘lom tishlar – inson salomatligining asosiy shartlaridan biridir. Tan olib aytish ke- rakki, xalqimizda stomatologik madaniyat ta- lab darajasida emas. Yosh bolalarda, hattoki yoshi katta kishilarda ham o‘z sog‘lig‘iga, tishlar salomatligiga yetarli ahamiyat beril- maydi. Shuning uchun institut xodimlarining birinchi galdagi vazifasi – odamlarda stomato- logik madaniyatni shakllantirish, tishlarni turli kasalliklardan asrashni yosh avlod ongiga bolaligidanoq singdirish, har tomonlama ye- tuk va sog‘lom avlodni tarbiyalash yo‘lida o‘z hissalarini beminnat qo‘shishdan iboratdir. Nig‘mon XABILOV, Toshkent davlat stomatologiya instituti rektori, tibbiyot fanlari doktori, professor.
Sog‘lom avlod uchun |
11 |
2014 6 Fond faoliyatidan SOG‘LOM AVLOD – SOG‘LOM KELAJAK “Sog‘lom avlod uchun” xalqaro xayriya fondi mustaqil jamoat tashkiloti bo‘lib, 1993- yil 23-aprel kuni O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Islom Karimov Farmoniga binoan tashkil topgan. Fondning maqsadi va vazifala- ri jismonan baquvvat, ma’nan yetuk, ruhan tetik farzandlar tarbiyalashni ta’minlash, ona- lik va bolalikni muhofaza qiluvchi tashkilotlar faoliyatini muvofiqlashtirish, oilalarda sog‘ lom avlodning tug‘ilishi va tarbiyalanishi uchun yuksak mas’uliyat psixologiyasini shakl lan ti-
rishdan iboratdir. Fond o‘z maqsadlarini amalga oshirishda tibbiy, gumanitar va investitsiya dasturlariga tayanmoqda. Bu dasturlar davlat tomonidan qo‘llab-quvvatlanyapti. 2002-yilning 3-iyulida “Sog‘lom avlod uchun” xalqaro xayriya fondi, O‘zbekiston Respublikasi Sog‘liqni saqlash vazirligi va Germaniyaning “Friedenzdorf In- terneyshnl” xalqaro xayriya tashkilotlari o‘r- tasida uch tomonlama hamkorlik shartnomasi imzolangan edi. Hamkorlik doirasida, har yili Germaniyaning “Friedenzdorf Interneyshnl” xalqaro tashkiloti mutaxassislari yurtimizga tashrif buyurishib, bemor bolalarni tibbiy ko‘rikdan o‘tkazadilar. O‘zbekiston Respublikasi Tashqi ishlar va- zirligi ko‘magida bemor bolalar bir yilda 2 marta, avgust hamda fevral oylarida Germani- yaning Oberxauzen shahriga davolanish uchun olib boriladi va sog‘lomlashtirilgan bolalar ota-onalari bag‘riga qaytib kelishadi. Ma’lumki, Germaniyaning “Friedenzdorf In- terneyshnl” xalqaro xayriya tashkiloti O‘zbe- kiston, Tojikiston, Qir g‘iziston, Afg‘oniston, Gruziya, Armaniston va dunyoning boshqa ko‘plab davlatlari bilan bemor bolalarni sog‘lomlashtirish bo‘ yicha hamkorlik olib bo- radi. Ularning ko‘p chiligi ehtiyojmand oilalar farzandlari va uzoq muddatli bir necha bosqi- chli operatsiyalarga muhtoj bo‘lgan bemorlar- dir. Shuningdek, 2003–2014-yillar davomida Ger- maniyaning “Friedenzdorf Interneyshnl” xal- qaro xayriya tashkilotining moliyaviy ko‘magi bilan lab va tanglayning tug‘ma nuqsoni, or- topedik oyoq va bo‘yinning tug‘ma nuqsonla- ri, shuningdek, kuyishdan keyingi tananing chandiqli kontrakturalari bo‘lgan bemor bola- lardan jami 4273 nafari respublikamiz klinika- larida jarrohlik yo‘li bilan sog‘lomlashtirildi va ushbu jarayon bugungi kunda davom etti- rilmoqda. Bu bemor bolalar Toshkent tibbiyot akade- miyasi, Toshkent pediatriya tibbiyot instituti klinikasida, Buxoro viloyat ko‘p tarmoqli tib- biyot markazi, Andijon viloyat bolalar ko‘p tarmoqli tibbiyot markazida, Andijon viloyat travmatologiya kasalxonasida va Farg‘ona vi- loyat bolalar ko‘p tarmoqli tibbiyot markazla- rida hamda U. Qurbonov nomli Respublika bolalar psixonevrologik kasalxonasida sog‘- lom lashtirilmoqda. Germaniyaning “Friedenzdorf Inter neyshnl” tashkiloti yordami bilan Respub likamiz klinikalarida operatsiya qilinib sog‘lomlashtirilgan bolalar haqida ma’lumot Yillar
Bolalar soni Jami
4273 2003
40 2004
202 2005
320 2006
340 2007
305 2008
300 2009
359 2010
451 2011
500 2012
506 2013
500 2014
450 Sog‘lom avlod uchun |
11 |
2014 7 Fond faoliyatidan 2008-yildan boshlab, bemor bolalarni sog‘- lomlashtirish, ayniqsa, tug‘ma yurak nuqsoni bilan og‘rigan bolalarni davolash maqsadida Janubiy Koreyaning JCI, KOFIH, “Save the Children” xalqaro tashkilotlari, Pundan Cha, Inha, Seul milliy universitetlari bilan aloqalar yo‘lga qo‘yildi. Buning natijasida 2008-2014- yillar davomida 65 nafar o‘zbekistonlik tug‘ma yurak nuqsoni bilan og‘rigan bemor bolalar Janubiy Koreya klinikalarida bepul jarrohlik yo‘li orqali sog‘lomlashtirildi. Janubiy Koreyaning “Save the Children” xalqaro tashkiloti ko‘magi bilan tug‘ma yurak nuqsoni bo‘lgan bemor bolalarni Toshkent pediatriya tibbiyot instituti klinikasining kar- dioxirurgiya bo‘limida operatsiya qilib sog‘- lomlashtirish yo‘lga qo‘yilgan. “Sog‘lom avlod uchun” fondi tomonidan tug‘ma yurak nuqso- ni bo‘lgan bolalar ro‘yxatga olinib, “Save the Children” xalqaro xayriya tashkiloti yordami bilan ularning operatsiya qilinishi uchun za- rur bo‘lgan tibbiy jihozlar (oksigenator va
ladi. Jumladan, 2012-yildan 2014-yilning bu- gungi kuniga qadar Respublikamizda 150 na- far tug‘ma yurak nuqsoni bo‘lgan bolalar operatsiya qilindi.
Download 379.06 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|