Yuqoridagi omillarga asoslanib rivojlanishga quyidagichi tazolarining, nerv-funksional faoliyatining kamol topishi, aql-zakovatini shakllanishiga aytiladi.
lgan jami borliq - deb yozgan edi Ibn Sino, - ora kamolot sari intiladi. Kamolot sari intilish esa otiborila yaxshilikdirvosicha, hamma odamlar oxshaydi, ammo ayni choqda ular bir-biridan farq qilib turadi. Bu tafovut lishi tufayli ularning instentlari zamirida yotadiOdam - deydi Beruniy -tabiati jihatidan bir-biriga zid ashilmasidan tarkib topgan murakkab tanaga egauning holati ora xilma-xil va turli-tuman bo. Haqiqatan ham xatto egizak tugtarilishi uchun unga kosirlar hal qiluvchi rol oilishi, sharoit, tarbiya singari talmogsirlar koladi. Uning rivojlanishi uchun vaqt, tabiiy qulay sharoit va unga koladi.
Shaxsning kamol topishida va uning hulqida ijtimoiy va biologik omillarning kuchi doimo ham bir xil bosir etadi. Masalan, bir xildagi taladi, bu ayni paytda, bolaning ehtiyoji qandayligiga ham bogldi qilinglar degan tasir qilmasligi mumkin.
Xoziga xoslikni, ular ruhiy jarayonlaring turlicha bolim-tarbiya omilimi?
Shaxs rivojlanishiga talim-tarbiya va nihoyat osha jamiyat hayotidagi qonun-qoidalarga asosAn kamol topadi. Agar shu jamiyatning moddiy va malsa, u shaxsga shu qadar katta tarsatadi yoki aksincha. Ikkinchi tomondan esa, shaxs faoliyati davomida mehnat orqali onaviy boyligini yaratish jarayonida ongini, hayotini, turmush sharoitini ham yaxshilab boradi.
Odam atrofni obyektiv borliqni kosadi, fikrlash doirasi kengayadi, yangi ong va kozini takomillashtirib boradi.
Demak, shaxsning kamolga yetishuvi jamiyat rivojiga chambarchas bogni nasldan-naslga oxshashliklar tushuniladi.
XVI asr falsafasida preformizm oqimi namoyondalarining fikricha, odam bolasi ona pushtidaligidayoq insonga xos barcha xususiyatlarga ega bopayib borishidan iboratdir.
Do'stlaringiz bilan baham: |
