Baxtiyor mengliyev

Qolip  va  hosila.  Lisoniy  birlikning  navbatdagi  turi  qolip 
deyiladi. Qolip deganda yasama so‘z, so‘z birikmasi va gaplar hosil 
qilishning  ongdagi  sxemalari  tushuniladi.  Bu  sxemalar  til  jamiyati 
a’zolarining  lisoniy  birliklarni  nutqda  biriktirib  voqelantirish 
malakalari  sifatida  yuzaga  chiqadi.  Grammatik  qonuniyat  va 
qoidalar faqat qoliplarda amal qiladi. Qolipdan tashqarida sintaktik 
aloqa  haqida  gap  bo‘lishi  ham  mumkin  emas.  Masalan,  leksema 
faqat qolipda grammatik jihatdan shakllanadi.  
Qoliplar ikki xil bo‘ladi:  
a) so‘z yasash qolipi; 
b) sintaktik (so‘z birikmasi va gap hosil qilish) qolip. 
So‘z yasash qolipidan kam foydalanamiz. Chunki biz har doim 
ham so‘z yasayvermaymiz.  
Qolip  ham  boshqa  lisoniy  birliklar  kabi  UMIS  tabiatli  bo‘ladi. 
Masalan,  nutqdagi  cheksiz  yasama  so‘z  (masalan,  sutchi, 
nisholdachi  kabi)  bitta,  bevosita  kuzatishda  berilmagan  lisoniy 
birlik  (masalan,  [narsa/buyum  oti  +  chi  =  shu  narsa/buyum