“Bayt al-hikma” yirik kutubxona sifatida

“Bayt al-hikma” yirik kutubxona sifatida

O’rta asr Sharq xalqlari fani va madaniyati tarixida Bag’dodda bunyod etilgan “Bayt al-hikma” so’zsiz,yirikilmiy vaqea hisoblanadi.

“Bayt al-hikma” o’zbek tilida “Xikmatlar uyi degan mazmunni anglatadi.Bu iboradagi hikmatlar ortida o’sha davirdagi qator fanlar jumladan,falsafa,tabobat,falakiyot,riyoziyot,

Adabiyot,diniy ilmlar tushuniladi.

“Bayt al-hikma”birinchi navbatda ushbu sanab o’tilgan fanlar qolaversa,boshqa fan yo’nalishlarida ham ish olib borilgan ilm va tarjimalar dargohi bo’lgan

Avvaliga kutubxona sifatida bunyod etilgan “Bayt al-hikma”ko’p vaqt o’tmay,u yerda jamlangan kitoblarni arab tiliga tarjima qilish markaziga aylandi

• Avvaliga kutubxona sifatida bunyod etilgan “Bayt al-hikma”ko’p vaqt o’tmay,u yerda jamlangan kitoblarni arab tiliga tarjima qilish markaziga aylandi

“Bayt al-hikma” kutubxonasida;hind,yunon,surroniy,arab,fors tillarida 400 000 jild qo’lyozma kitob saqlangan.

“Bayt al-hikma”da kitoblar jamlanib,kutubxonaning tashkil etlishida ayniqsa,al-Mansur,Xorun ar-Rashid va al-Ma’munlarning hizmatlari bag’oyatda katta bo’lgan.Ular qo’shni davlatlardan nodir kitoblarning keltrilishi va arab tiliga tarjima qilinishida qulay shart-sharoitlar yaratib,tarjimonlarga katta g’amxo’o’rlik va himmat ko’rsatdilar.

• .

“Bayt al-hikma”dagi qo’lyozmalarning aksariyati Rumdan olib kelingan bo’lishiga qaramay,u yerda Eron va Hindistondan ham keltirilgan ko’pgina asarlar mavjud bo’lgan.

Bayt al-hikma»da, birinchi navbatda, katta kutubxona mavjud bo'lgan. U yerdagi kitoblarning umumiy soni haqida ma'lumotlar saqlanmagan. Ba'zan zamonaviy arab tadqiqotchilari bu kutubxonada, hozirgi zamon kutubxonalaridagi barcha qulayliklar, ya'ni fanlar va tillarga qarab taqsimlangan maxsus xonalar va javonlar, o'tirib mutolaa qilish uchun moslamalar, adabiyotlarni tartibda saqlash, o'quvchilarni kitoblar bilan ta'minlovchi xizmatchilar, mukammal mavzu fixristlari (kataloglar) va hatto, toliqqan o'quvchilarning hordiq chiqarishlari uchun musiqa xonalari ham mavjud edi deb ta'riflaydilar. O'ylaymizki, bu kabi tavsiflar o'zining ba'zi jihatlari bilan to'g'ri bo'lsa-da, ularda ma'lum ma'nodagi mubolag'a seziladi. Shubhasiz, «Bayt al-hikma»

• Bayt al-hikma»da, birinchi navbatda, katta kutubxona mavjud bo'lgan. U yerdagi kitoblarning umumiy soni haqida ma'lumotlar saqlanmagan. Ba'zan zamonaviy arab tadqiqotchilari bu kutubxonada, hozirgi zamon kutubxonalaridagi barcha qulayliklar, ya'ni fanlar va tillarga qarab taqsimlangan maxsus xonalar va javonlar, o'tirib mutolaa qilish uchun moslamalar, adabiyotlarni tartibda saqlash, o'quvchilarni kitoblar bilan ta'minlovchi xizmatchilar, mukammal mavzu fixristlari (kataloglar) va hatto, toliqqan o'quvchilarning hordiq chiqarishlari uchun musiqa xonalari ham mavjud edi deb ta'riflaydilar. O'ylaymizki, bu kabi tavsiflar o'zining ba'zi jihatlari bilan to'g'ri bo'lsa-da, ularda ma'lum ma'nodagi mubolag'a seziladi. Shubhasiz, «Bayt al-hikma»
• o'z davrining eng namunali kutubxonasi bo'lib, keyingi davr Sharq va G'arb davlatlaridagi kutubxonachilikning rivojiga katta hissa qo'shgan