Bekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta‘lim vazirligi qarshi muhandislik – iqtisodiyot instituti

13.3. Payvandlash, slesarlik, qismlarga ajratish va yig’ish ishlari uchun 
vaqt normasini belgilash. 
 
Slesarlik ishlarini normalash. Slesarlik ishlarini bajarishda asosiy va 
yordamchi vaqtlarini bir-biridan ajratish qiyin, shu sababli bir yo’la bu vaqtlarning 
yig’indisi, ya‘ni operativ vaqt kapital jadvallarda keltiriladi. 
Qo’shimcha vaqt operativ vaqtning 8% iga teng deb qabul qilinadi: 
Т
к
 = 0,08 
Top
. 
Bu yerda Top = Ta + Ter, operativ vaqt. 
Bu xolda slesarlik ishlari uchun vaqt normasi quyidagicha bo’ladi: 
Т
н
 = 1,08 
Т
оп
 + 
n
Т
я
⋅
Τ
 
Turli slesarlik ishlari uchun vaqt sarflari maxsus adabietlardagi apital
jadvallarda keltiriladi. 
Qismlarga ajratish va yig’ish ishlarini normalash. Qismlarga ajratish yoki 
yig’ish ishlarini bevosita normalash ob‘yekti ham alohida o’tishlar (usullar) 
apit’lish mumkin bo’lgan operatsiyadir. Qismlarga ajratish yoki yig’ish ishlarini 
bajarishga sarflanadigan vaqt normasi asosiy, yordamchi, qo’shimcha, tayyorlash-
yakunlash vaqtlaridan tashkil topadi. Qo’shimcha vaqt operativ vaqtning 10% ga 
teng qabul qilinadi. 
Vaqt normasi quyidagi formuladan aniqlanadi: 
Т
н
= 1,2 
Top
. ; 
bu yerda 1,2 – qo’shimcha va tayyorlash – yakunlash vaqt sarfini xisobga
oluvchi koeffitsient. 

---

76 
Qismlarga ajratish-yig’ish, ishlari uchun vaqt normasi normativ jadvallar 
bo’yicha yoki ish jarayonlarini suratga olish yo’li bilan aniqlanadi. 
Payvandlash va suyuqlantirib qoplashning mexanizatsiyalashtirilgan usullari 
uchun asosiy vaqt quyidagicha aniqlanadi: