Belgilanishi. Podshipniklarni tanlash va hisoblash. Reja: Dumalash podshipniklari va ularning turlari

YU – zanglamaydigan po’lat materiallardan; 
X – halqalari yoki dumalash elementlari uglerod bilan to‘yintirilgan po‘lat 
materiallardan tayyorlangan;
R – issiqqa chidamli materiallardan;
S – separator po'lat materiallardan;
В – separator bronza materialdan;
D – separator alyuminiy qotishmalaridan;
E – separator plastmassadan;
К – podshipnik konstruktsiyasiga o‘zgartirishlar kiritilgan;
Sh – shovqin chiqmasligi uchun maxsus talablar qo‘yilgan;
U – aniqlik darajasiga qo‘shimcha talablar qo'yilgan:
T – toblash jarayoniga hamda qattiqligida maxsus talablar qo'yilgan.
Podshipniklarning shartli belgilari: 211 – bir qatorli zoldirli radial podshipnik, 
diametri yengil seriya – 2, enini seriyasi – 0, ichki diametri d = 55 mm, aniqlik darajasi 0.
6-36209 – zoldirli radial-tirak podshipniklar, diametri yengil seriya - 2, enini seriyasi 0, 
ichki diametri d = 45 mm, ilashish burchagi α = 12°, aniqlik darajasi - 6,
4-12210 – kalta silindirsimon rolikli podshipniklar, yengil seriya - 2, enini seriyasi 0, 
ichki diametri d=50 mm, tashqi halqasida bir tomonida chiqiq bo‘lib, aniqlik darajasi - 4,
4-3003124R – juda yengil seriyali. Ikki qatorli rolikli podshipnik, diametri seriyasi – 1, 
enini seriyasi – 3, ichki diametri d=120 mm, aniqlik darajasi – 4, podshipnik detallari issiqqa 
chidamli po'lat materiallardan tayyorlangan. 

---

127 
3. Podshipnik elementlarining yemirilishi va ishga layoqatliligi
Podshipnik elementlarining uvalanishi. Podshipnik halqalarida 
o‘zgaruvchan kuchlanishlar ta’sirida dumalash elementlarining 
dumalab harakatlanishi natijasida sikllar soni me’yoridan oshganda 
ishchi yuzalarda darzlar hosil bo‘ladi. Bu darzlarga moylarning katta 
bosim ostida kirishi natijasida ishchi yuzalari uvalanadi. Abraziv 
zarrachalardan yaxshi saqlangan, yaxshi moylangan podshipnik 
elementlarida 
asosan uvalanish hodisasi ro‘y beradi. Uvalanish me’yoridan oshgan 
podshipniklarda tebranish hodisasi ro‘y beradi. Shovqin chiqishi 
mumkin. Bu uvalanish sferik podshipniklarda tashqi halqadan, boshqa 
podshipniklarda 
ichki 
halqadan 
boshlanadi. 
Podshipnik elementlarining uvalanmasligini ta’minlash uchun 
aylanishlar soni n>10min
-1
bo‘lgan podshipniklar dinamik yuk 
ko‘taruvchanlikka 
tekshiriladi. 
O'z o'qi atrofida kam harakatlanuvchi katta yuklanishli 
podshipniklarda statik kuchlarning ta‘sirida halqalarda qoldiq 
deformatsiyalar bo’lishi mumkin. Aylanma harakat bo’lmasa bu 
deformatsiya ko‘payadi va ish jarayonida halqalar ishdan chiqadi. 
Podshipniklarda qoldiq deformatsiya bo'lmasligi uchun aylanish soni 
n<10min
-1
bo'lgan podshipniklar statik yuk ko'taruvchanlikka 
tekshiriladi.
Qishloq xo‘jalik, to'qimachilik sanoati, tog‘-kon mashinalari 
va boshqa ko‘pgina sanoat mashinalariga o'rnatilgan podshipnik 
elementlarida abraziv yeyilish hodisasi ro‘y beradi. Bu esa 
podshipniklarning abraziv zarralarda zichlagichlar yordamida yaxshi 
himoyalanmaganlik natijasidir. Bunday hollar ro‘y bermasligi uchun, 
ya'ni abraziv yeyilishlar bo‘lmasligi uchun moylari yaxshi tozalanib, 
sifatli zichlagichlar ishlatish zarur.
Podshipniklarni o‘z uyasiga o‘rnatish jarayonida podshipnik 
tashqi va ichki halqalari o'zaro bir-biriga nisbatan siljigan holda 
o‘rnatilishi mumkin. Bunday hollarda eng katta dinamik kuchlar 
to‘g‘ri kelgan halqa va dumalash elementlarida darzlar hosil 
bo’lishi, 
sinishi, 
parchalanishi 
mumkin, 
masalan 
rolikli 

---

128 
podshipniklarda halqa chetlari sinadi. Yuklanish bir tekisda 
taqsimlanganda bunday hodisalar ro'y bermaydi.
Dumalash podshipniklarida halqa, dumalash elementlari bilan birga 
separatorlar ham ishdan chiqadi. Asosan tez harakatlanuvchi 
podshipniklarda markazdan qochma kuch ta’sirida o‘lchamlari bir xil 
bo‘ylamagan dumalash elementlarining separatorlarga ta’siri 
natijasida bu elementlar sinishi yoki tezda ishdan chiqishi mumkin.
Podshipniklarni ishga layoqatligi bu podshipnik elementlarida 
uvalanish hamda qoldiq deformatsiya qiymatlari bilan belgilanadi.
Uvalanish hodisasi bo’lmasligi uchun aylanish soni n>10 min
-1
bo‘lgan podshipniklar dinamik yuk ko‘taruvchanlik bo‘yicha 
tekshiriladi.
Qoldiq deformatsiyaning me'yorida bo‘lishini ta’minlash uchun 
aylanish soni n<10 min
-1
bo’lgan podshipniklar statik yuk 
ko‘taruvchanlik bo‘yicha tekshiriladi.