Berdaq atindaǵi Qaraqalpaq Mámleketlik Universiteti Ximiya texnologiya fakulteti 2- ximiya topari studenti Fizikaliq ximiya páninen

V0 =K[A 0 ]n[B0 ]m (17)

bunda (0) indeksi zattiń baslanǵish muǵdarin bildiredi. Eger ótkizilgen túrli tájiriybelerde B zat muǵdari turaqli bolsa,(17) tómendegishe jaziladi:

V0 =k[A0 ]n (18)

Baslanǵish reakciya dawaminda A zattiń muǵdari turaqli saqlanip B zattiń muǵdari ózgeriwi gúzetilse, (17) ni tómendegishe jaziw múmkin:

Baslanǵish reakciya dawaminda A zattiń muǵdari turaqli saqlanip B zattiń muǵdari ózgeriwi gúzetilse, (17) ni tómendegishe jaziw múmkin:

V0 =K[B0 ]m (19)

(17) teńlemeni logarifmlesek,

lnV0 =lnk+nln[A0 ]+mln[B0 ] (20)

payda boladi. Bul teńlemedegi lnk hám mln[B0 ] lar turaqli shamalar bolǵanliǵi ushin, (20) tómendegi kóriniske keledi:

lnV0 =nln[A0 ] (21)

Reakciya A zatqa salistirmali 2 túrli baslanǵish muǵdarlar boyinsha ótkizilse hám (20) dan paydalanip, sol reakciyalar tezlikleriniń ózara qatnasin alsaq,

Reakciya A zatqa salistirmali 2 túrli baslanǵish muǵdarlar boyinsha ótkizilse hám (20) dan paydalanip, sol reakciyalar tezlikleriniń ózara qatnasin alsaq,

V0(1)/V0(2) =[A0(2) ]n /[A0(1) ]n (22)

A hám B zatlar boyinsha tabilǵan jeke reakciya tártipleriniń jiyindisi uliwma reakciya tártibin beredi (ng =n+m). Egerde zatlardan biri boyinsha alinǵan baslanǵish reakciya tezligin oniń muǵdarina baylanisli lnV0 =f(ln[A]) diagrammasi dúzilse,tuwri siziqtiń iymek siziqtiń iymek múyeshinen reakciya tártibin tabiw múmkin.

Aktivleniw energiyasi-molekulalardi aktiv jaǵdayǵa ótkiziw ushin sariplanatuǵin energiya.Ólshem birligi j/mol.Molekulani aktivlew ushin oǵan joqari temperatura, ultradawis,nur energiyasi yáki katalizator tásir ettiriledi. Hár bir reakciyaniń ózine tán aktivleniw energiyasi bar. Bunday energiyaǵa iye bolǵan molekulalar toqnasqanda ǵana reakciya júz beredi. Ximiyaliq baylanislar úzile aliwi ushin molekulalar ótiw jaǵdayi dep ataliwshi turaqsiz jaǵdayǵa ótiwi kerek. Ótiw jaǵdayi negizinde joqari energiyali jaǵday hám molekula bul jaǵdayǵa jetip bariwi ushin málim muǵdardaǵi energiya-aktivleniw energiyasi qosiliwi talap etiledi.