Berdaq nomidagi qoraqalpoq davlat universiteti «tasdiqlayman»

 O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY TA’LIM, FAN VA INNOVATSIYALAR VAZIRLIGI

BERDAQ NOMIDAGI QORAQALPOQ DAVLAT UNIVERSITETI

«TASDIQLAYMAN» O‘quv ishlari bo‘yicha prorektor ______________O.Duysenbayev 2023 yil «____» _____________

«OPERATSION TIZIMLAR» FANI BO‘YICHA


SILLABUSI


bakalavriat mutaxassisligi uchun

Fan yo’nalishi:	600000	- Axborot-kommunikatsiya texnologiyaları
Ta’lim sohasi:	610000	- Axborot-kommunikatsiya texnologiyaları
Ta’lim yo’nalishi:	60610100	- Kompyuter ilmlari va dasturlash texnologiyaları (ta’lim yo’nalishlari)

Nukus – 2023

Fаn nоmi:	Operatsion tizimlar
Fаn turi:	Tanlov
Fаn kоdi:	OPTB305
Yil:	2023-2024
Semestr:	5
Tа’lim shаkli:	Kunduzgi
Mashg‘ulotlar shakli va semestrga ajratilgan soatlar:
Ma’ruza
Amaliy mashg‘ulotlar	20 (V semestrda – 20)
Laboratoriya	34 (V semestrda – 34)
Seminar	-
Mustaqil ta’lim	-
Sinov birligi miqdori (kredit):	5 (V semestrda – 5)
Baholash shakli:	Yozma
Fan tili:	O‘zbek
O‘quv yili	2023-2024

Fanning maqsadi (FM)
FM1	Fanning maqsadi talabalarga operatsion tizimida ishlash ko‘nikmalari nazariy asoslarini, operatsion tizimi boshqaruvining asosiy tushunchalarini o‘rgatishdan iborat. Ushbu maqsadga erishishda mazkur fan talabalarni nazariy bilimlar, amaliy ko‘nikmalalar, mutaxassislikda uslubiy yondashuv hamda ilmiy dunyoqarashini shakllantirish imkonini beradi.

Fanni o‘zlashtirish uchun zarur boshlang’ich bilimlar
1.	O‘rta maktab, akademik titsey va o‘rta maxsus kasb-hunar kolledjlari o‘quv dasturi ko‘lamidagi informatika va axborot texnologiyalari bo‘yicha bilimlariga asoslanadi.
2.	Zаmоnаviy ахbоrоt tехnоlоgiyalаrining umumiy imkоniyatlаrini, matematika sоhаsidа ulаrdаn fоydаlаnish аfzаlliklаrini bilishi.

Fanning mazmuni
Mаshg‘ulоtlаr shаkli: Mа’ruzа (M) Maruzalar uchun quyidagi mavzular tavsiya etiladi:
M1		Operasion tizimlar. Operasion tizimlarning turlari va bosqichlari. BIOS. Mikrodasturlar to‘plami. Operasion tizimlarning turlari va tarixi, asosiy tamoyillari, operasion tizimlarning qo‘llanish sohalari. Operasion tizimlarning asosiy funksiyalari va rivojlanish bosqichlari. BIOS tarkibi va sozlash. Mikrodasturlar. BIOS vazifasi. BIOSni operasion tizim o‘rnatish uchun tayorlash.
M2		Kompyuter xotirasi va resurslar. Fayllar tizimi va fayl tizimining strukturasi. Operasion tizimlarda o‘zaro bog‘liq jarayonlar. Kompyuter xotirasini tashkil etish. Xotirani boshqarishning eng oddiy usullari. Xotira strukturasi va ishlash algoritmlari. Fayl, fayl tizimi va uning vazifalari. Katalog tushunchasi. Fayl tizimining strukturasi va uni tashqi xotiraga joylash usullari. Signallar va xabar haqida tushuncha. Umumiy xotira. Kanallar. Socket ca voqealar bilan ishlash.
M3		Virtual mashinalar yaratish va ular bilan ishlash. Virtual mashinalar yaratish uchun maxsus dasturlar. VirtualBox dasturini o‘rnatish va ishlash. Mashinalarga operasion tizimlar o‘rnatish va sozlash.
M4		Linux operasion tizimi interfeysi. Server uchun mo‘ljallangan operasion tizimlar. BASH buyruq interpretatorlari. Linux operasion tizimi distributivlari. Operasion tizimi Ubuntu, Debian, ArchLinux, KaliLinux va boshqa versiyalari haqida tushunchalar. Ularning o‘zaro o‘zgachaliklari. Grafik (Desktop) va buyruqli (Live) serverlar haqida tushuncha. Linux operasion tizimi tarkibiga kiruvchi distributivlar. Ubuntu, Debian, ArchLinux va boshqa distributivlar. Buyruq fayllar. Buyruq fayllarni yaratish tillari.
M5		Windows operasion tizimi interfeysi. Windows operasion tizimining versiyalari. Operasion tizimlarning korporativ, uy, profissional versiyalari haqida tushunchalar. Ularning o‘zaro o‘zgachaliklari.
M6		Operasion tizimlarda amaliy dasturlar to‘plami. Amaliy dasturlar to‘plami va bajariluvchi dasturlar. Matn muharrirlari, grafik muharrirlari, berilganlar bazasi, veb brouserlar, media player, kompyuter o‘yinlari va translyatorlar.