Бетоннинг синфланиши
Download 468.61 Kb.
|
2.Мавзу
- Bu sahifa navigatsiya:
- Бетоннинг сиқилишга бўлган мустаҳкамлиги бўйича синфи
- Вақт ва қотиш шароитининг бетон мустаҳкамлигига таъсири
- Бетоннинг сиқилишдаги кубик мустаҳкамлиги
Бетон синфи ва маркасиБетон синфларини сифат мустаҳкамлик кўрсаткичлари бўйича қуйидагича фарқланади: В –сиқилиш мустаҳкамлиги синфи; Вt –чўзилиш мустаҳкамлиги синфи. Бетоннинг марказ бўйлаб сиқилиш мустаҳкамлигини “В” синфи бўйича 0,95 таъминланган давлат стандартига биноан тайёрланган ва 28 сутка (20±2)0С ҳароратда Ўлчамлари 15х15х15 см бўлган кубларнинг сиқилишдаги мустаҳкамлик чегараси бетоннинг синфи дейилади. Темирбетон буюмлари учун бетон синфи ва маркалари: Бетоннинг сиқилишга бўлган мустаҳкамлиги бўйича синфи:цемент боғловчили оғир бетонлар учун: B7,5; B10; B12,5; B15; B20; B30; B40; B45; B50; B55; B60. майда донли бетонлар қуйидаги гуруҳларга бўлинади: А – (қумда йириклик модули 2,1 ва ундан ортиқ) – В7,5; В10; В12,5; В15; В20; В30; В35; В40. Б – (қумнинг йириклик модули 2 ва ундан кам бўлганда) – В7,5; В10;В15; В20; В25; В30. В – (автоклавда ишлов берилган) – В15; В20; В25; В30; В35; В40; В45; В50; В55; В60. Енгил бетонлар учун: В2,5; В3,5 В5; В7,5; В10; В12,5; В15; В20; В30; В35; В40. –расм. Юк остидаги темирбетон элементларнинг ишлаш схемаси. а – эгилишда (1–сиқилган зона, 2–чўзилган зона); б – сиқилишда; в–чўзилишда; г–кўндаланг куч таъсирида. Бетоннинг сиқилишдаги мустаҳкамлиги бўйича синфи, бетон ва темирбетон конструкция ва маҳсулотларининг ишчи лойиҳасида кўрсатилади. 1.1 жадвал. Бетон синфи ва маркаси.
Бетоннинг чўзилишдаги мустаҳкамлиги бўйича синфи – бу кўрсатгич асосий бўлган ва ишлаб чиқаришда назорат қилинган ҳолларда тайинланади. Бетоннинг ўқ бўйича чўзилишдаги мустаҳкамлиги бўйича синфлари қуйидагича белгиланганади: Bt0,8; Bt 1,2; Bt 1,6; Bt 2; Bt 2,4; Bt 2,8; Bt 3,2. Бу ерда рақамлар МПа ҳисобида. Совуққа чидамлиги бўйича бетон маркаси F нам ҳолатда навбатма– навбат музлаш ва эриш таъсирида бўлган конструкциялар учун тайинланади. Оғир ва майда донали бетонлар учун совуққа чидамлилиги бўйича қуйидаги маркалар тайинланган: F50; F75; F100; F150; F200; F300; F500:.енгил бетонлар учун: F25; F35; F50; F75; F100; F150; F200; F300; F400; F500. маркалар белгиланади. Бу ерда рақамлар музлаш ва эриш сонини билдиради. Сув ўтказмаслик бўйича бетон маркаси W. Сув сизиб ўтиши чегараланган талаби қуйилган конструкциялар учунтайинланади. Уларда сувнинг маълумбосими остида синалаётган стандарт намунадан сув сизиб чиқмаганлиги кузатилади. Ҳамма турдаги бетонлар учун сув ўтказмаслиги бўйича қуйидаги маркалар белгиланади: W2; W4; W6; W8; W10; W12. Бу ерда рақамлар сув босимини (кг/см2)да ифодалайди. Бетоннинг ўртача зичлиги бўйича маркаси D. (конструктив талаблардан ташқари иссиқлик ўтказмаслик талаби қўйиладиган конструкциялар учун тайинланади). Оғир бетон учун D2200 – D2500; енгил бетон учун D800 – D2000 маркалар белгиланган. Бу ерда рақамлар (кг/см3)ҳисобида зичликни ифодалайди. Кучланувчи бетоннинг ўз–ўзидан кучланганлиги бўйича маркаси Sp. Ўз–ўзидан кучланадиган конструкциялар учун бу кўрсатгич ҳисобларда эътиборга олинганда ва ишлаб чиқаришда назорат қилинганда тайинланади.Кенгаювчи цементдан тайёрланадиган ўз–ўзидан кучланадиган конструкциялар учун ўз–ўзидан кучланиш бўйича қуйидаги маркалар белгиланган: Sp0,6; Sp0,8; Sp1; Sp1.2; Sp1.5; Sp2; Sp3; Sp4. Бу ерда, рақамлар МПа бетоннинг ўз–ўзидан кучланишини билдиради. Конструкциялардан фойдаланиш шароитини ҳисобга олган ҳолда техник– иқтисодий анализ асосида бетонни энг маъқул оптимал синфи танланади. Вақт ва қотиш шароитининг бетон мустаҳкамлигига таъсириБетон мустаҳкамлиги узоқ вақт давомида ошиб боради.Бетон асосий мустаҳкамлигига қотиш жараёнининг дастлабки даврида эришади. Портландцементдан тайёрланган бетонлар учун бу давр 28 кеча–кундузни ташкил этади. Пуццолан ва шлакли портландцементдан тайёрланган бетонларучун эса бу давр 90 кеча кундузга тенг. Яъни бундай бетонлар асосий мустаҳкамлигига кечроқ эришади. Қулай шароитда ва ҳароратда бетон мустаҳкамлигининг ошиши йиллаб давом этиши мумкин. Бундай ҳолатнинг рўй беришига сабаб цемент тошининг узоқ вақт давомида ҳосил бўлиши ҳисобланади. Тажрибалардан олинган маълумотларга кўра 11 йил нам муҳит шароитида сақланган бетон намунанинг мустаҳкамлиги 1,4 баробар ошган, қуруқ муҳит шароитида сақаланган намуна мустаҳкамлигининг ошиши эса бир йилдан кейин кузатилмаган. (1.3–расм). Агар бетон қуруқ ҳолатда қолса, бу эса кўпчилик темирбетон конструкцияларни ишлатилганда рўй беради, биринчи йилнинг давомиданоқ мустаҳкамлик ўсишини кутиш мумкин эмас. Портландцементдан тайёрланган бетон мустаҳкамлигининг мусбат ҳарорат (150С) ва нам муҳитда ошишини қуйидаги эмпирик формула орқали ифодаланиш мумкин R R lg t 0,7 lg t t lg 28 (1.1) кун; Rt –бетон кубининг t – вақтдаги сиқилишга вақтинчалик қаршилиги, t – R – худди шундай t = 28 кундаги вақтинчалик қаршилиги.. Бу формула t 7 кун шарт бажарилгандагина тажрибага яқин натижалар беради. –расм. Вақт ўтиши билан бетон мустаҳкамлигининг ошиши. 1 – бетон нам муҳит шароитида; 2 – худди шундай, қуруқ муҳитда сақланганда Бетоннинг сиқилишдаги кубик мустаҳкамлигиБетондан тайёрланадиган кублар пресс остида синалганда намуна икки хил кўринишда бузилиши мумкин (1.4– расм). Биринчи ҳолатда бетон кубнинг бузилиши натижасида қисқа асослари билан туташган иккита кесик пирамида ҳосил бўлади (1.4,а расм). Бундай бузилишга сабаб бетон куб сирти билан пресс плитаси орасида ҳосил бўладиган ишқаланиш кучлари ҳисобланади. Бетон кубнинг иккинчи ҳол бўйича бузилиши куч йўналишида бетон кубда паралелл ёриқларнинг пайдо бўлишидан содир бўлади (1.4,б– расм). Бундай бузилишга сабаб бетон куб сирти билан пресс плитаси орасида ишқаланиш кучларининг нолга тенг бўлиши ҳисобланади. Давлат стандарти бетон кубларни синашда биринчи схемадан фойдаланишни тавсия этади. Бетон кубларнинг мустаҳкамлигини аниқлашда давлат стандартига мувофиқ қирраларининг ўлчами 150 мм бўлган қуб шаклидаги намуналар қабул қилинган. Бетоннинг сиқилишдаги мустаҳкамлиги стандарт ўлчамдаги намуналардан ташқари қирраларининг ўлчамлари 100 мм ва 200 мм бўлган бетон кубларни синаш йўли билан ҳам аниқланиши мумкин. Лекин бу ҳолатда қирраларининг ўлчами 100 мм бўлган бетон куб қаршилиги 0,93 коэффициентга, қирраларининг ўлчами 200 мм бўлган бетон куб қаршилиги эса 1,1 коэффицентга кўпайтирилади. Стандартга мувофиқ бетон кублар қирраларининг ўлчами 150 мм қабул қилинади ва қаршилиги R ҳарфи билан белгиланади.. –расм. Бетон кубларнинг бузилиш схемалари: а–бетон сирти билан пресс плитаси орасида ишқаланиш мавжуд бўлганда. б–ишқаланиш бўлмаганда Бетоннинг кубик қаршилиги унинг сифатини назорат қилиш учунгина фойдаланилади. Download 468.61 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||