Binolarning texnik ekspluatatsiyaga xos xususiyatlari

2- 
rasm. Devorga ta’sir etuvchi 
omillan 1 — bug'-havo aralashmasi;
2 — arxitekturaviy la ’sirchanlikka 
s 
bog‘liq lalablar; 3 - shovqin; 4 — 
5 
sovuq havo bosimi; 5 — qiya yomg'ir;
6 — tashqi havo temperaturasining 
keskin о ‘zgarishi; 7 - yuklar. De- 
vorning konstruktiv elemmtlari: 
I -
2 
yuk kn ‘taruvchi elementlar; 
II — 
issiqlik izolyatsiyasi; l l i — kcshir., 
himoya qatlami; IV
— germetik qatlam; V
— tovush izolyatsiyasi 
qatlami; VI — bug‘ izolyatsiyasi: VII — arxitektura shakli

---

Devorlaming ishlatilish sifatini o‘rnatish uchun 
dastlahki ma’Iumotlar
Devorlami tanlash va 
baholashda hisobga 
olinuvchi omillar
Devorlaiga bo‘lgan
ishlatilish
talablari
Devoming
ishlatilish
talablarini
qondiruvchi
konstruktiv
elementlar
Yuk
Mustahkamlik,
barqarorlik
Yuk ko‘taruvchi 
elementlar
Tashqi havo
temperaturasining
o'zgarishi
Issiqdan himoyalash 
(devor ichki yuzasi 
temperaturasining 
m e’yoriy qiymati)
Issiqlik izolyatsiya
Qiyayomg‘ir
Tashqaridan 
namlikdan himoya
Koshinlash, 
himoya qatlami
Sovuq havo 
bosimi
Devoming, 
uiamalaming va 
panellaming 
germetikligi
Germetiklash
qatlami
Ichkaridan bug1 -havo
aralashmasining
bosimi
Devoming bug* 
o ‘tkazmashgi yoki 
ichkaridan bug* 
izolyatsiyasi
Bug* izolyatsiya 
qatlami
Shovqin
Shovqin izolyatsiya
Shovqin izolya- 
isiyasi qatlami
Modelning ko‘rinishi
Tashqi ko‘rinishi
Arxitektura shakli
Qizil g‘isht nam lanishga bardoshli va beton kabi 
erigan tuzlarga ega emas. Devorlami nam lanishdan hi­
moya] ash u ch u n alarm gidrofoblash jaray o n id an
o ‘tkaziladi — ularga yaxshi «Nafas oluvchi», ya'ni xona

---

ichidagi bug‘ va havoni tashqariga o ‘tkazuvchi GKJ va 
boshqa gidrofob tarkiblar surkaladi.
Shahar qurilishida ко proq g‘ishtli devorlar qo'llanil- 
gan, biroq so'nggi 30—40 yil ichida yirik panelli, shu 
jumladan, hajm-blokli uysozlik ham keng miqyosda tar- 
qaldi. Konstruksiya nuqtai razaridan g‘ishtli va yirik panelli 
devoriar juda ham xilma-xildir.
Bir qatlamli panellaming ishlashi tushunarli va m a'- 
nosi bitta. Biroq zavodda tayyoiiangan yirik panelli qatlamli 
konstruksiyalardan har xil issiqlikdan himoyalangan va 
mustahkamlik sifatlaridan har bir qatlam da samarali 
foydalanish birinchi navbatda turadi. Panellarning temir- 
betonli qatlamlari (bir yoki ikki) yuk ko‘taruvchi vazilasini 
bajarib, ularga isituvchi — issiqlikdan himoya qatlami bi- 
riktiriladi. Devor materiallardan foydalanishdagi bunday 
bo’linish, material sarfi, devoming xususiy og'irligi, 
poydevor o‘lchamlari, transport sarflari. montnj 
ishlatiladigan kranlaming quwati va boshqa omillar bo‘yi- 
cha katta iqtisodiv samara beradi, xuddi shu afzalliklar 
tufayli ham yirik panelli qurilish aksari hollarda g‘ishtli 
qurilishni siqib chiqaradi.
Devor konstruksiyalarining tavsifi va ulam ing ish 
sharoiti, devom ing prinsipial struktura chizmasi va 
konstruksiyaning varianti m a ’lum b o ‘lgandan so‘ng 
m uayyan bino devorini konstruksiyasi va m aterial 
tanlashga o ‘tish mum kin. Buning uchun devoiga ta ’sir 
etuvchi om illar va ularga qo'yiladigan ekspluatatsion 
talablar hamda bu talablaiga javob beradigan kerakli kon­
struktiv e lem en tlar ro 'y x ati k e ltirilg an jad v ald an
foydalanamiz. Mutaxassisning vazifasi binoning tanlangan 
muayyan devorini baholashaan iborat.

---

G ‘isht devor monolit, quymali yoki to ‘kilmali, havoli 
qatlamdor va boshqa ko‘rinishdagi konstruksiyada bo'lishi 
mumkin. Yirik panelli devorlar qatlamlarining soniga qarab: 
bir-, ikki- va uch qatlamli bo‘ladi.